Waarom mannen het Peterprincipe blijven bewijzen

Het Peterprincipe: als promoties averechts werken

Het Peterprincipe, geïntroduceerd in 1969 door Laurence J. Peter en Raymond Hull, stelt dat werknemers in een hiërarchische organisatie doorgroeien totdat ze hun competentieniveau overstijgen. Anders gezegd: ze krijgen net één promotie te veel, met als resultaat dat incompetente mensen hogere functies bekleden. Dit fenomeen, dat oorspronkelijk in een satirisch boek werd beschreven, heeft wetenschappelijke onderbouwing gekregen. Zo concludeerden onderzoekers van de University of Minnesota dat topverkopers vaak slechts middelmatige managers worden. Maar er is meer: uit onderzoek blijkt dat vooral mannen gevoelig zijn voor dit principe.

De tegenstelling tussen Peter en Paula

In 2018 introduceerde auteur Tom Schuller het Paulaprincipe als tegenhanger van het Peterprincipe. Waar mannen vaak promoveren tot boven hun niveau, werken vrouwen juist vaak onder hun kunnen. Dit heeft meerdere oorzaken, zoals discriminatie, een grotere verdeling van zorgtaken, en een opvallende onderschatting van hun eigen capaciteiten. Opmerkelijk is dat vrouwen gemiddeld beter opgeleid zijn dan mannen, maar alsnog minder verdienen en minder vaak promotie maken in veel OESO-landen.

Zelfvertrouwen of zelfoverschatting?

Een van de sleutels tot het Peterprincipe is het verschil in zelfbeeld tussen mannen en vrouwen. Mannen hebben vaak meer vertrouwen in hun eigen kunnen, soms tot het punt van overschatting. Dit staat bekend als het ‘male hubris, female humility’-probleem. Waar vrouwen eisen in vacatures letterlijk nemen, denken mannen dat ze met enige charme wel aan de rest kunnen voldoen. Interessant is dat mannen doorgaans slechter scoren op IQ-tests dan ze zelf verwachten, terwijl vrouwen het tegenovergestelde ervaren. Het resultaat? Mannen stappen sneller in functies waarvoor ze minder geschikt zijn, met alle gevolgen van dien.

Waar mannen écht beter in zijn

Mannen zijn ongeëvenaarde meesters in zelfoverschatting, en dat komt met een prijs. Dit blijkt zelfs uit de Darwin Awards, die jaarlijks worden toegekend aan mensen die door domme acties om het leven komen. Maar liefst 88,7 procent van de winnaars is man, wat treffend illustreert dat dit overmoedige gedrag diep verankerd zit. Het geloof in eigen kunnen kan leiden tot successen, maar tegelijkertijd tot verkeerde beslissingen – zowel op de werkvloer als daarbuiten.

Bron: nrc.nl