Voorkom leegstand met een stevige belasting op lege panden

Ondanks de enorme woningtekorten in Nederland, blijven veel gebouwen structureel leegstaan. Volgens het CBS gaat het om 186.000 leegstaande woningen, goed voor ruim 20 miljoen vierkante meter. Als we daar kantoren, winkels en andere leegstaande gebouwen bij optellen, loopt dat zelfs op tot 36 miljoen vierkante meter. Dit roept de vraag op waarom deze ruimte niet beter wordt benut, zeker nu de woningnood zo hoog is. In Vlaanderen hebben ze een effectieve oplossing gevonden: de leegstandsbelasting.

Waarom kiezen voor een leegstandsbelasting?

In Nederland zijn er maar weinig gemeenten die leegstand actief aanpakken. Slechts 25 gemeenten hebben momenteel een leegstandsverordening, wat neerkomt op minder dan 10% van het totaal. Deze verordening verplicht eigenaren om leegstand te melden, maar blijkt in de praktijk weinig effectief. In Vlaanderen is dat anders: daar betalen eigenaren een extra belasting als hun pand langdurig leegstaat. Dit heeft een bewezen effect. De belasting stimuleert eigenaren om hun panden sneller beschikbaar te maken voor de markt, en vermindert zo de leegstand.

De Vlaamse aanpak als voorbeeld

De Vlaamse leegstandsbelasting heeft zijn succes bewezen. Gemeenten kunnen na het constateren van leegstand een belastingaanslag sturen, die elk jaar oploopt. Dit zorgt ervoor dat vastgoedeigenaren snel actie ondernemen. In 2023 hanteerden 282 van de 300 Vlaamse gemeenten deze belasting. Het tarief verschilt per gemeente; in Antwerpen betaalde een eigenaar bijvoorbeeld €2800 na het eerste jaar leegstand. Het bedrag stijgt jaarlijks vijf jaar lang, waardoor de druk om het pand te benutten flink toeneemt. Dit systeem levert niet alleen resultaten op in het bestrijden van leegstand, maar zorgt ook voor extra inkomsten voor gemeenten.

Aanpassing van de gemeentewet nodig

In Nederland zou een vergelijkbaar systeem kunnen werken, maar hiervoor is een aanpassing van de Gemeentewet nodig. Op dit moment kunnen gemeenten geen hogere onroerendezaakbelasting (ozb) opleggen voor leegstaande panden. Door een leegstandsbepaling aan de wet toe te voegen, kunnen gemeenten een hogere ozb hanteren voor panden die in een leegstandsregister zijn opgenomen. Net als in Vlaanderen kan dit tarief jaarlijks stijgen, wat eigenaren aanspoort om hun panden weer in gebruik te nemen.

Leegstandsbelasting als effectief middel tegen woningtekorten

De invoering van een lokale leegstandsbelasting kan een waardevolle aanvulling zijn op de bestaande regelgeving in Nederland. De huidige aanpak blijkt vaak arbeidsintensief en weinig effectief, terwijl de woningnood blijft toenemen. Een systeem met oplopende heffingsbedragen dwingt eigenaren sneller tot actie en draagt bij aan het verminderen van verloedering en leegstand. Dit maakt niet alleen meer woonruimte beschikbaar, maar zorgt er ook voor dat gemeenten de regie krijgen over het tegengaan van structurele leegstand.

Bron: fd.nl