Het verduurzamen van schoolgebouwen gaat traag en gaat miljarden euro’s kosten

Het verduurzamen van schoolgebouwen is een enorme opgave. Het gaat daarbij vooral om scholen voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Om deze gebouwen rond 2050 klimaatneutraal te maken zijn nog miljarden euro’s nodig. Dit komt vooral omdat het vaak gaat om oudere panden waar veel aan moet gebeuren. Vaak is renoveren niet rendabel, maar nieuwbouw kost veel tijd omdat de procedures hiervoor over meerdere schijven lopen en daardoor jaren in beslag kunnen nemen.

95% minder uitstoot in 2050

De ambitie is dat schoolgebouwen vanaf 2050 voor maar liefst 95% minder uitstoot van CO₂ zorgen. In 2030 moet de uitstoot zijn gereduceerd met 55 tot 60%. De scholen in het basis- en voortgezet onderwijs geven de meeste zorgen. Nederland telt iets meer dan 1400 scholen voor voortgezet onderwijs en ongeveer 7900 basisscholen. Die zorgen samen voor ruim 600.000 ton CO₂ uitstoot per jaar. Als daar 95% van af moet over pakweg 25 jaar dan is er nog heel veel werk aan de winkel. De hoge uitstoot wordt verklaard door de leeftijd van de gebouwen. Een gemiddeld schoolgebouw in Nederland is minstens 40 tot 50 jaar oud. Deze scholen voldoen uiteraard niet aan de hedendaagse eisen als het gaat om duurzaamheid.

Beroepsonderwijs is veel duurzamer

De verduurzaming van schoolgebouwen in het beroepsonderwijs, Mbo, Hbo en WO, is in een veel verder stadium. Deze gebouwen zijn vaak jonger en maken vaak al gebruik van alternatieve verwarming. Scholen in het primair en voortgezet onderwijs worden vrijwel allemaal nog met gas verwarmd. Vooral Hbo-scholen zijn vaker gevestigd in grotere steden die voor lopen als het gaat om bijvoorbeeld stadsverwarming. Bijna een derde van de Hbo scholen draait op stadsverwarming. De wijze van financiering speelt ook een belangrijke rol. Hoger onderwijs krijgt een budget, dit mogen ze naar eigen inzicht besteden. Hiervan kan dus in duurzaamheid worden geïnvesteerd. Bij basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs ligt dit anders. Hier beslist de gemeente voor een belangrijk deel of er geld is om de schoolgebouwen te verduurzamen.

Geen automatisme bij renovatie

Een schoolgebouw is na pakweg 40 jaar financieel afgeschreven. Maar dat betekent niet automatisch dat er dan nieuwbouw komt of dat de school grondig wordt gerenoveerd. Gemeenten hebben te maken met een wisselend bestuur om de vier jaar. Daarom wordt er voor grote investeringen vaak ook niet verder dan die 4 jaar vooruit gepland. De budgetten moeten verdeeld worden over onderwijs, zorg en andere zaken die door de politie belangrijk worden gevonden. Kijkend naar het funderend onderwijs zijn de gebouwen vaak in dusdanige staat dat nieuwbouw goedkoper is dan renovatie.

Maar welke keuzes ook worden gemaakt, feit is dat de onderwijssector voor een enorme opgave staat om aan de klimaatdoelen te voldoen. Hiervoor zijn de komende decennia miljarden euro’s nodig. Het realiseren van een nieuw schoolgebouw kan zomaar 7 jaar in beslag nemen, gerekend vanaf de eerste plannen tot de ingebruikname. Of de klimaatdoelen voor de onderwijssector voor 2050 gehaald gaan worden hangt vooral af van de vraag of de rijksoverheid financieel wil bijspringen. Dan is het nog de vraag of er voldoende materialen en arbeidskrachten beschikbaar zijn voor nieuwbouw of grondige renovaties om de schoolgebouwen te verduurzamen.

Bron: Cobouw