Speculatieve grondhandel helpt de woningmarkt niet

In de afgelopen jaren is de polarisatie in de samenleving toegenomen, maar opvallend genoeg geldt dit niet voor het debat over grondpolitiek. Waar het vroeger een heikel punt was tussen linkse en rechtse partijen, lijken politici nu veel breder overeen te komen dat het onwenselijk is dat particulieren grof geld verdienen zodra grond een woonbestemming krijgt. Dit terwijl de samenleving de kosten van deze ontwikkelingen draagt.

Het taboe op grondpolitiek verdwijnt

Sinds 1977 heerste in Den Haag een taboe op het bespreken van grondprijzen, nadat het kabinet-Den Uyl struikelde over de prijsbepaling van grond voor woningbouw. Linkse partijen pleitten destijds voor een prijs gebaseerd op de gebruikswaarde voor landbouw, wat beduidend lager lag dan de marktwaarde voor bebouwing die de conventionele partijen voorstelden. Maar dit taboe lijkt langzaam te verdwijnen, zoals blijkt uit recente politieke akkoorden. Hierin worden voorstellen gedaan om de winst na een bestemmingswijziging af te romen via een planbatenheffing. Ook wordt gedacht aan een heffing op niet-bebouwde grond om speculatie tegen te gaan.

Grondpolitiek als oplossing?

Hoewel deze maatregelen een stap vooruit lijken, is de woonproblematiek te complex om enkel met grondpolitiek op te lossen. Zowel aan de vraag- als aanbodzijde van de woningmarkt zijn ingrepen nodig. Wat deze maatregelen wel doen, is het verminderen van grondspeculatie en het aanpakken van de informatieasymmetrie die hierbij vaak ontstaat. Hierdoor worden oneerlijke handelspraktijken bemoeilijkt.

De schaduwzijde van grondspeculatie

Een recent voorbeeld toont de negatieve gevolgen van grondspeculatie. Deze zomer veroordeelde de rechter een grondhandelsbedrijf voor misleiding. Het bedrijf verkocht een perceel landbouwgrond bij Amsterdam aan een echtpaar voor €100 per vierkante meter, onder de valse suggestie dat er binnenkort een bestemmingswijziging zou plaatsvinden. Zonder deze wijziging is de grond echter niet meer dan €10 per vierkante meter waard. Dit soort praktijken benadeelt niet alleen de koper, maar ook de maatschappij als geheel. Projecten worden duurder door moeizame onderhandelingen, en sinds 2014 zijn duizenden kleine versnipperde percelen ontstaan, wat de woningbouw vertraagt.

Doorbraak in grondbeleid toont verandering

De recente verschuiving in het grondbeleid laat zien dat politieke loopgraven overkomen kunnen worden. Dit biedt hoop voor andere woningmarktvraagstukken die al jaren in het verdomhoekje zitten, zoals het verder beperken van de hypotheekrenteaftrek. Uiteindelijk blijkt de ratio vaak te overwinnen, ook al kan dit decennialang duren.

Bron: fd.nl