Snelle vleermuistest moet isolatie weer op gang helpen

Innovatie met eDNA moet isolatie-impasse doorbreken

Minister van Volkshuisvesting Mona Keijzer stond in Leidschendam met een meterslange wattenstaaf in de hand: geen medische test, maar een poging om vleermuizen in spouwmuren op te sporen. Met deze symbolische actie vraagt ze aandacht voor de nieuwe eDNA-methode, waarmee de aanwezigheid van vleermuizen sneller en eenvoudiger kan worden vastgesteld.

Deze muren zijn populair onder vleermuizen, maar net zo gewild bij huiseigenaren die hun woning willen isoleren. Sinds de Raad van State vorig jaar oordeelde dat eerst grondig ecologisch onderzoek nodig is, ligt de isolatiemarkt echter grotendeels stil. Het resultaat: een terugval van 70% in het aantal geïsoleerde spouwmuren en duizenden ondernemers die in zwaar weer verkeren.

Van nachtdienst naar laboratoriumtest

De oude werkwijze vereiste dat vleermuisdeskundigen meerdere nachten met een bat detector op pad gingen om te luisteren naar de onhoorbare piepjes van vleermuizen. Een tijdrovende en kostbare methode die vaak maanden vertraging opleverde voor isolatieprojecten.

De eDNA-methode daarentegen werkt als een soort coronatest. Met een spons aan een uitschuifbare stok worden monsters genomen aan de gevel, die daarna in een laboratorium worden onderzocht op sporen van vleermuis-DNA, zoals keutels. Binnen vijf dagen volgt een uitslag. De kosten? Tussen de €140 en €300, afhankelijk van wie het onderzoek uitvoert.

Kritiek vanuit natuurorganisaties en politiek

Hoewel de techniek veelbelovend klinkt, is er niet alleen enthousiasme. De Zoogdierenvereniging en het Netwerk Groene Bureaus waarschuwen dat de wetenschappelijke onderbouwing van de methode tekortschiet. Ze vrezen dat eDNA onvoldoende zekerheid biedt over de aanwezigheid van vleermuizen, wat juridische risico’s kan opleveren.

Ook in de Tweede Kamer zijn er zorgen. Critici stellen dat het gebruik van deze methode mogelijk strijdig is met de Omgevingswet. Minister Keijzer weerspreekt dat. Volgens haar is de innovatie hard nodig, niet alleen om woningen te verduurzamen, maar ook om ondernemers perspectief te bieden. ‘Er gaan bedrijven kapot door de stilstand’, stelde ze tijdens een debat.

Vleermuizen eruit, isolatie erin

Als er sporen van vleermuizen worden gevonden, betekent dat niet het einde van de werkzaamheden. Met zogenoemde ‘exclusion flaps’ kunnen de dieren veilig de spouwmuren verlaten, zonder dat ze terugkeren. Pas daarna mag er worden geïsoleerd.

De inzet van eDNA lijkt dus vooral een versneller. Een oplossing die woningisolatie weer op gang kan brengen, zonder de natuur volledig uit het oog te verliezen. Maar of deze testmethode voldoende zekerheid biedt om structureel toegepast te worden, zal de komende maanden moeten blijken.

Bron: fd.nl