Scholen worstelen met renovatie door stijgende bouwkosten

Renovatie blijft uit door financiële tekorten

Veel schoolgebouwen zijn hard toe aan renovatie, maar door stijgende bouwkosten en beperkte budgetten blijven grootschalige vernieuwingen uit. Gemeenten, die verantwoordelijk zijn voor de huisvesting van basis- en middelbare scholen, kunnen de financiering vaak niet rondkrijgen.

Het gevolg? Kinderen zitten in verouderde gebouwen met een ongezond binnenklimaat. In de winter blijft de jas aan en in de zomer moeten ramen open om de hoge CO2-waarden te verlagen. Ondertussen loopt het tekort aan middelen voor schoolhuisvesting steeds verder op, volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) inmiddels tot 1,2 miljard euro per jaar.

Nieuwbouw op een dieptepunt

Door de oplopende kosten wordt er steeds minder gebouwd. Waar het in 2012 nog zo’n zeven ton kostte om een basisschool te bouwen, is dat bedrag inmiddels verdubbeld naar ruim 1,4 miljoen euro. De jaarlijkse oplevering van nieuwe scholen blijft hierdoor ver achter bij de vraag. In plaats van de benodigde 300 permanente schoolgebouwen worden er jaarlijks slechts 120 gerealiseerd, waarvan een groot deel tijdelijke oplossingen zijn.

Vooral gebouwen uit de jaren zeventig zijn er slecht aan toe. Ze waren oorspronkelijk bedoeld voor een levensduur van veertig jaar, maar zijn nog steeds in gebruik. Deze panden hebben vaak dunne muren, slechte isolatie en onvoldoende ventilatie, wat direct invloed heeft op de leerprestaties van kinderen.

Geld alleen is niet genoeg

Het Nationaal Groeifonds heeft 500 miljoen euro vrijgemaakt om de huisvesting van scholen te verbeteren, maar dit is volgens gemeenten slechts een fractie van wat nodig is. Bovendien is de bouwsector overbelast en hebben aannemers vaak al voldoende werk, waardoor aanbestedingen soms moeizaam verlopen.

Volgens Jan Anker, directeur van bouwbedrijf Meerbouw, zou het slimmer zijn om projecten te bundelen. In plaats van één school per keer aan te besteden, zouden gemeenten meerdere scholen kunnen groeperen en uitbesteden aan consortia die ontwerp, bouw en onderhoud op zich nemen. Dit zou niet alleen schaalvoordelen opleveren, maar ook de kwaliteit van de schoolgebouwen verbeteren.

Nieuwe aanpak voor schoolhuisvesting

Sommige schoolbesturen zoeken naar manieren om het proces te versnellen. In Twente hebben verschillende scholen samen de coöperatie de Twentsche School opgericht, waarmee ze schoolgebouwen in eigen beheer willen nemen. Dit zou efficiënter werken dan telkens via de gemeente om financiering te vragen.

Daarnaast pleiten bestuurders voor meer standaardisatie en multifunctionele gebouwen. Scholen kunnen bijvoorbeeld ruimtes delen met consultatiebureaus of muziekverenigingen, zodat ze breder inzetbaar zijn voor de gemeenschap. Ook zou het sluiten van zeer kleine scholen een oplossing kunnen zijn. Nederland heeft door de verzuiling veel kleine, gescheiden schoolgemeenschappen, maar het samenvoegen van onderwijsinstellingen zou kosten besparen en de kwaliteit verbeteren.

De noodzaak om te vernieuwen is groot, maar zonder ingrijpende veranderingen in financiering en bouwprocessen blijven veel scholen voorlopig nog in oude, slecht geventileerde gebouwen zitten.

Bron: cobouw.nl