Prefab bouwrevolutie: robots in plaats van metselaars en timmerlieden

De toekomst van de bouwsector ligt steeds meer in de fabrieken. Waar voorheen metselaars en timmerlieden het beeld bepaalden, komen er nu nieuwe functies bij zoals operators en productiemedewerkers. Bedrijven zoals Van Wijnen in Heerenveen maken volop gebruik van robots om het werk efficiënter en sneller te laten verlopen. “In onze fabriek doen zeventig robots hetzelfde werk als 1.350 medewerkers,” aldus HR-manager Maurice van der Bruggen.

Nieuwe arbeidskrachten in de woningfabriek

Toen Van Wijnen haar woningfabriek opende, moest er nieuw personeel komen voor de bediening van de machines en robots. In plaats van traditionele vaklieden, werd gezocht naar operators en logistiek medewerkers. Een mooie bijkomstigheid was dat Van Wijnen kon profiteren van een reorganisatie bij VDL Bus & Coach in dezelfde regio. Dertig ervaren medewerkers maakten de overstap naar de woningfabriek. Daarnaast werden ook overtollige medewerkers van Kijlstra en andere Van Wijnen-locaties ingezet. De nieuwe werknemers zijn opgeleid door teamleiders en praktijkbegeleiders om hun vakkennis aan te scherpen.

Digitale aansturing en automatisering als sleutel tot succes

De woningfabriek van Van Wijnen draait volledig digitaal met behulp van een geavanceerd manufacturing execution system (MES). Dit systeem regelt de productieprocessen, optimaliseert de planning en analyseert de resultaten. Digitalisering speelt ook een grote rol in de productontwikkeling en engineering van de fabriek. Van der Bruggen geeft aan dat de afdeling inmiddels bestaat uit vijftien medewerkers die dagelijks bezig zijn met technologische uitdagingen. Het doel: vernieuwingen verankeren in de gestandaardiseerde processen, zonder ruimte voor improvisatie zoals in de traditionele bouw.

Impact van prefab op de arbeidsmarkt en productiviteit

Prefab bouw heeft grote gevolgen voor de traditionele functie-indeling in de bouw, zegt bouwadviseur Marjet Rutten. Veel taken verdwijnen of worden sterk gereduceerd. Denk aan het lijmwerk voor kalkzandsteenblokken en het installeren van kozijnen, die in de fabriek al geplaatst worden. Bij industriële bouwers wordt binnen 18% van de tijd een woning geassembleerd. Hierdoor wordt de bouwplaats werkvloer aanzienlijk efficiënter, wat bijdraagt aan een hogere productiviteit.

Van tekeningen naar digitale bouwprocessen

De bouwvoorbereiding verandert ook door de digitalisering. Rutten ziet dat bij partijen die hun processen verregaand hebben geautomatiseerd, het maken van tekeningen en berekeningen vrijwel verwaarloosbaar is qua uren. Voor minder gedigitaliseerde bedrijven is de projectleider vaak nog voor de helft van de tijd nodig, maar dit zal in de toekomst waarschijnlijk ook verminderen.

Productiviteit stijgt door robotisering

Industriële bouw is minstens twee keer zo productief als de traditionele bouw. Dat komt door de gestandaardiseerde werkomgeving en het efficiënte proces zonder faalkosten. Van der Bruggen vertelt dat Van Wijnen met slechts zeventig medewerkers jaarlijks 800 woningen produceert, waar voorheen 1.350 mensen voor nodig waren. De metselrobot alleen kan het werk van 130 metselaars uitvoeren, wat bijdraagt aan het betaalbaar houden van woningen.

Toekomst van de bouw vraagt om samenwerking en innovatie

Ondanks de hoge productiviteit en digitalisering, blijft er een grote vraag naar vaklieden in de bouwsector. Van Wijnen heeft maar liefst 10.000 woningen in de pijplijn en schat dat er tegen 2026 nog veel meer arbeidskrachten nodig zijn om aan de vraag te voldoen. Het bedrijf werkt samen met ROC’s en andere partners om een opleidingsprogramma voor operators te ontwikkelen. “De traditionele vaklieden blijven onmisbaar,” zegt Van der Bruggen. “We bouwen nog steeds jaarlijks 4.000 woningen op de traditionele manier, en dat zal voorlopig niet veranderen.”

Bron: cobouw.nl