De door de overheid gehanteerde stikstofnorm is een juridisch risico

Deskundigen zetten hun vraagtekens bij de stikstofnorm die de overheid hanteert. Er wordt gekeken naar de bron van de uitstoot en op basis daarvan wordt de stikstofuitstoot gemeten tot maximaal een straal van 25 kilometer in de omtrek. Daarbuiten wordt de norm afgekapt. Het is zeer de vraag of deze methode stand houdt als deze aan de rechter wordt voorgelegd. De norm is ingevoerd om bouwprojecten en de aanleg van infrastructuur mogelijk te maken. Maar zowel het RIVM als ambtenaren twijfelen of de verruiming in stand kan blijven omdat deze in strijd is met eerder gemaakte afspraken in het kader van het halen van de klimaatdoelen. Er moet dan ook rekening mee worden gehouden dat de Raad van State de nieuwe normen afwijst, waardoor de verlening van vergunningen en de uitvoer van projecten opnieuw vertraging zullen oplopen.

Versoepeling van de regels

De overheid kiest er nadrukkelijk voor om de regels voor stikstofdepositie te versoepelen. Voorheen gold voor de aanleg van wegen een afstand van slechts 5 kilometer. Voor alle andere sectoren, waaronder de landbouw, gold dat alle neergeslagen stikstof moest worden berekend om te bepalen of een bedrijf binnen de geldende normen bleef. De uitstoot die nu verder dan kilometer van de bron neerslaat is de verantwoordelijkheid van de overheid.

Zware industrie blijft buiten schot

Actiegroep Mobilisaton fort he Environment constateert dat vooral de zware industrie profiteert van de sterk versoepelde regels. Zo blijkt uit berekeningen dat de uitstoot door staalconcern Tata Steel voor ruim 98% neerkomt in een gebied buiten de nieuwe grens van 25 kilometer rond het bedrijf. Niet alleen voor Tata Steel, maar voor meer bedrijven in de zware industrie is de nieuwe stikstofnorm zeer gunstig. In 2019 vernietigde de Raad van State het eerdere beleid met betrekking tot de uitstoot van stikstof omdat kwetsbare natuur onvoldoende werd beschermd. Maar de overheid kiest nu voor een aanpak die vrijwel identiek is aan die waarop de RvS kritiek had. Volgens de Wet Natuurbescherming moet alle stikstof uitstoot in kaart worden gebracht. Dit gebeurt door de nieuwe richtlijnen onvoldoende, zo constateren deskundigen.

Procedure tegen aanpassing A15

De eerste procedures tegen de nieuwe stikstofnorm zijn al gestart. Zo spant Mobility for the Environment een zaak aan tegen de Staat over de verlenging van snelweg A15. Ok de Tweede Kamer maakt zich zorgen of de nieuwe normen wel in stand kunnen blijven. Er zijn al vragen gesteld aan verantwoordelijk minister Christianne van der Wal. Het RIVM uitte al eerder twijfels over de vaste afstandsgrens omdat hier geen goede wetenschappelijke onderbouwing aan ten grondslag ligt. Het Ministerie van Landbouw lijkt het wel prima te vinden dat er binnenkort een gerechtelijke uitspraak komt die duidelijkheid geeft. Dit werd al in 2021 in ambtelijke stukken aangestipt.

Eerst andere maatregelen nemen

Deskundigen pleiten ervoor dat eerst andere maatregelen moeten worden genomen om de stikstof uitstoot te verlagen. Het kabinet neemt binnenkort een besluit over het uitkopen van veehouderijen. Pas als kan worden aangetoond dat er daadwerkelijk minder stikstof wordt uitgestoten kan er worden gekeken naar verruiming van de stikstofnorm om bouwprojecten voor woningen en wegen door te laten gaan.

Bron: Het Financieele Dagblad