Pas op met al te drieste grondbelasting

Introductie van de grondbelasting

Een belasting die bedoeld is om de prijsstijgingen van bouwgrond te dempen, kan speculatie met landbouwgrond tegengaan en de woningbouw op lange termijn stabiliseren. Het aanstaande kabinet moet echter voorzichtig zijn met de rigoureuze invoering van een dergelijke planbatenheffing, aangezien dit op korte termijn nadelige gevolgen kan hebben voor lopende woningbouwplannen.

Functie van de planbatenheffing

De planbatenheffing is ontworpen om (een deel van) de winst af te romen die ontstaat wanneer landbouwgrond, met een waarde van enkele tientjes per vierkante meter, verandert in bouwgrond, met een waarde van enkele honderden euro’s per vierkante meter door een bestemmingsplanwijziging. Deze winst moet ten goede komen aan het woningbouwproject zelf en het minder aantrekkelijk maken om te speculeren met bouwgrond.

Historisch perspectief op grondbeleid

Sinds het kabinet-Den Uyl in 1977 viel over de zogeheten ‘grondpolitiek’, is het onderwerp nauwelijks meer ter politieke discussie gesteld. Dit is opmerkelijk, gezien de invloed van grondmarktontwikkelingen op de woningbouw. Het huidige systeem loopt stroef; woningbouwprojecten stagneren vaak omdat grondeigenaren en gemeenten ruzieën over de kosten van publieke voorzieningen. Overheidssubsidies moesten dergelijke tekorten opvangen, en volgens de Autoriteit Consument & Markt maakt het huidige systeem het aantrekkelijk voor partijen om strategische gronden te verwerven, wat speculatie bevordert.

Mogelijke implementatie van de heffing

Demissionair minister van Volkshuisvesting Hugo de Jonge bracht dit onderwerp weer onder de aandacht in een notitie over grondbeleid. Terwijl hij een onderzoek naar een planbatenheffing voorstelde, wil de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB dat ‘de mogelijkheden voor een gemaximeerde planbatenheffing of een vergelijkbaar systeem worden benut’. Dit is een significante stap om de woningbouw in Nederland stabieler te maken.

Gevaren van onzorgvuldige invoering

Het gevaar schuilt in de manier waarop het kabinet deze heffing gaat invoeren. Projectontwikkelaars waarschuwen terecht dat lopende bouwprojecten in de problemen kunnen komen als zij plotseling met een extra belastingheffing worden geconfronteerd. Een te rigoureuze heffing kan het ook onaantrekkelijk maken voor ontwikkelaars om gronden te verwerven. Dit is onwenselijk, aangezien gemeenten zelf nauwelijks stukken potentieel bouwland of middelen hebben om deze aan te kopen.

Overgangsregeling voor lopende projecten

Een overgangsregeling voor lopende bouwprojecten lijkt daarom noodzakelijk. Het stabiliseren van de grondmarkt is een nobel streven, maar de woningbouw is niet gebaat bij nog meer vertraging. Het is cruciaal dat het kabinet bij de invoering van een planbatenheffing de balans vindt tussen het tegengaan van speculatie en het voorkomen van stagnatie in de woningbouw.

Bron: fd.nl