Omringd door idioten: handige tool of marketinghype?

Waarom het boek zo populair is op de werkvloer

Het boek Omringd door idioten van de Zweedse gedragsdeskundige Thomas Erikson is een internationale bestseller. Het biedt een simpel model om collega’s en hun gedrag beter te begrijpen, gebaseerd op vier kleuren die verschillende persoonlijkheidstypes vertegenwoordigen: rood (dominant), geel (inspirerend), groen (stabiel) en blauw (consciëntieus). Dit toegankelijke concept spreekt veel mensen aan. Zo gebruikt tandarts Loes Meijerink de methode dagelijks in haar praktijk om effectiever te communiceren met collega’s en patiënten. Voor haar heeft het boek de werkvloer een stuk plezieriger gemaakt.

Wetenschappelijke kritiek op de DISC-methode

Ondanks de populariteit van het boek en de onderliggende DISC-methode, is er stevige kritiek vanuit de wetenschap. Psychologen wijzen erop dat de indeling in vier gedragstypes weinig wetenschappelijke onderbouwing heeft. Volgens Veerle Brenninkmeijer, arbeids- en organisatiepsycholoog aan de Universiteit Utrecht, kunnen de kleuren leiden tot stereotypering. Mensen worden in hokjes geplaatst, wat hun veelzijdigheid en groei onderschat. Dit kan bijvoorbeeld negatieve gevolgen hebben bij werving en selectie, waar kandidaten soms onterecht worden uitgesloten op basis van een kleurenprofiel.

Ook hoogleraar persoonlijkheidspsychologie Reinout de Vries is kritisch. Hij benadrukt dat persoonlijkheid veel complexer is dan de vier dimensies van de DISC. Onderzoek naar alternatieven, zoals de Hexaco- en Big Five-modellen, toont aan dat persoonlijkheid beter kan worden begrepen via zes onafhankelijke dimensies, zoals integriteit, emotionaliteit en openheid voor ervaringen.

Een marketingfenomeen met beperkingen

Volgens experts is de populariteit van DISC vooral te danken aan slimme marketing en de toegankelijke presentatie. Hoewel het model eenvoudig te begrijpen is, mist het wetenschappelijke betrouwbaarheid. Toch wordt DISC nog steeds veel toegepast, ook in professionele trainingen. Trainer Dion Jespers van Magna Trainingen erkent de beperkingen en gebruikt het model daarom speels en met een knipoog. “Het is een hulpmiddel, geen harde waarheid.”

Praktisch versus wetenschappelijk

Auteur Thomas Erikson ziet de DISC-methode niet als wetenschappelijke waarheid, maar als een praktisch hulpmiddel om zelfbewustzijn te vergroten. “Het boek helpt mensen beter samen te werken door inzicht te geven in gedragspatronen,” stelt hij. Dit standpunt wordt gedeeld door gebruikers zoals Meijerink, die zegt dat wetenschappelijke perfectie niet noodzakelijk is als een methode in de praktijk werkt.

Tegelijk pleiten wetenschappers voor meer gebruik van valide, goed onderbouwde modellen. Deze bieden vaak meer nuance en nauwkeurigheid, maar missen soms de pakkende eenvoud van DISC. Volgens Brenninkmeijer is het een uitdaging voor de wetenschap om dergelijke modellen toegankelijker te maken voor een breder publiek.

Bron: nrc.nl