NEN 9120 maakt gebouwen toegankelijk voor iedereen

Nieuwe norm zet in op universele toegankelijkheid

Bij de start van de BouwBeurs 2025 werd de NEN 9120 officieel gepresenteerd: een nieuwe norm voor het betreden, gebruiken en verlaten van gebouwen. De focus ligt op ‘universele toegankelijkheid’, oftewel gebouwen die geschikt zijn voor iedereen – ongeacht fysieke of cognitieve beperkingen.

Hoewel toegankelijkheid in Nederland al deels geregeld is via het Bouwbesluit, laat de praktijk zien dat er nog veel te verbeteren valt. “Je mag nog steeds een gebouw neerzetten met een hoogteverschil bij de entree,” zegt Gerard de Nooij, directeur van toegankelijkheidsadviesbureau Ongehinderd. “Voor mensen met een beperking is dat enorm frustrerend.” De Nooij, zelf rolstoelgebruiker, presenteerde de norm op de BouwBeurs samen met Michiel Buren van het Rijksvastgoedbedrijf.

Toegankelijkheid gaat verder dan een rolstoelvriendelijke entree

De kern van NEN 9120 is niet alleen rolstoeltoegankelijkheid, maar een brede benadering: gebouwen moeten geschikt zijn voor iedereen, van mensen met een visuele of auditieve beperking tot lange of juist kleine personen. Zelfs mensen met obesitas en begeleiders met hulphonden vallen binnen de doelgroep.

Volgens De Nooij betreft het in totaal 15% van de Nederlandse bevolking. Toch wordt er nog te vaak gebouwd met slechts één type mens in gedachten: de gemiddelde 23-jarige man van 1,80 meter die zonder moeite trappen loopt. “Dat is niet meer verstandig, zeker niet met de vergrijzing in ons achterhoofd.”

Belangrijk daarbij is niet alleen dat een gebouw toegankelijk is, maar dat iedereen zich gelijkwaardig en zelfstandig kan bewegen. Dat betekent bijvoorbeeld dat een hoofdingang voor iedereen bruikbaar moet zijn en niet alleen de zijdeur voor mensen met een beperking.

Waarom is deze norm belangrijk voor vastgoedprofessionals?

De basis voor de NEN 9120 komt voort uit een VN-verdrag waarin staat dat de samenleving inclusief en toegankelijk moet zijn. Dit legt vooral verplichtingen op voor gemeenten. Voor ontwikkelaars en bouwers die werken aan publieke gebouwen, betekent kennis van deze norm een belangrijke meerwaarde.

Daarnaast speelt financiering een rol: universele toegankelijkheid kost slechts 1,0 tot 1,4% van de totale ontwikkelkosten van een gebouw, terwijl latere aanpassingen veel duurder uitvallen. Het integreren van deze norm in de ontwerpfase kan dus niet alleen sociale impact maken, maar ook financieel aantrekkelijk zijn.

Breed gedragen en eenvoudig toegankelijk

Voorheen moesten bouwers rekening houden met verschillende richtlijnen rondom toegankelijkheid. De NEN 9120 brengt hier verandering in door een uniforme, breed gedragen norm neer te zetten. Zowel bouwers als vertegenwoordigers van belangengroepen zijn betrokken bij de ontwikkeling ervan.

De norm is online beschikbaar en voor de komende vijf jaar afgekocht, wat betekent dat iedereen deze kan inzien en toepassen in de praktijk. Voor vastgoedprofessionals is dit hét moment om de norm te omarmen en toegankelijk bouwen de standaard te maken.

Bron: aannemervak.nl