Niet elke Nederlandse zwakke wijk is een banlieue

Koepelorganisatie van wooncorporaties Aedes waarschuwt in een rapport voor de leefbaarheid in Nederlandse zwakke wijken. De conclusie is dat concentraties kwetsbare groepen een onveilig gevoel bij bewoners stimuleert. Het woningaanbod moet daarom meer divers worden. Op die manier ontstaan geen wijken als Franse banlieues stelt universitair docent Luuk Slooter.

Dreiging van tweedeling

De dreiging van een tweedeling in zowel de ruimte als op sociaal vlak dreigt. Nederlandse zwakke wijken die gaan lijken op de Franse voorsteden worden als een horrorscenario gezien. Toch is er geen directe vergelijking tussen de Franse situatie en de Nederlandse te maken. De wijken die in Frankrijk tussen 1950 en 1980 gebouwd werden, werden als modern en nieuw gepresenteerd. In werkelijkheid bleken ze afgesneden van de stad te zijn. De wijken raakten al snel in verval. In Nederland is dit te zien in bijvoorbeeld de Bijlmer.

Kleinere schaal en andere bouw

Er is een groot verschil tussen zwakke wijken in Frankrijk en Nederland. In de eerste plaats de schaal. Daarnaast zijn de Franse wijken meer geïsoleerd. Ook de diversiteit in bouw is groter in Nederland. Dit bood vanaf het begin een ander uitgangspunt. Dit had ook andere gevolgen. Al sinds 1981 kent Frankrijk de crisis van de banlieues. Criminaliteit in deze wijken kwam in de media en in het politieke debat terecht. Dit is sindsdien aan de orde gebleven

Problemen in 2005

Grote escalatie was te zien in 2005. Toen ontstond binnen drie weken een golf van geweld in driehonderd wijken in het land. Branden ontstonden in auto’s en openbare gebouwen. Het geweld kwam voort uit dood en verwonding van jeugdige inwoners van de wijken. Ook is er vaak spraken van directe of indirecte betrokkenheid van de politie. Tel hier problemen als armoede, werkloosheid en discriminatie bij op. Dit zorgt voor frustraties.

Strijd tussen jeugd en politie

De relatie tussen jongeren en de Franse politie is ook flink verstoord. Dit is bijvoorbeeld te zien in de voor een Oscar genomineerde Franse film Les Misérables. In Nederland is sprake van minder repressie en meer verbinding. Dit zorgt voor een andere dynamiek tussen politie en jongeren. Dit uit zich onder andere in minder geweld. Uitbarstingen zijn in Nederlandse zwakke wijken zelden te zien.

Andere scheidslijnen in Frankrijk

Ook de manier waarop de maatschappelijke scheidslijnen lopen is anders in Frankrijk. Daar wordt vooral gewezen op territoriale breuklijnen en minder op etnische verschillen tussen groepen inwoners. Dat in Nederland ophef ontstond over tweets van FvD-voorman Thierry Baudet over Marokkanen, geeft aan dat overlast in Nederland gemakzuchtig op etniciteit wordt afgeschoven.

Nadruk op de voorstad

In Frankrijk ligt de nadruk meer op het territorium. De voorstedelijke jongeren worden als één groep gezien. Weliswaar met een raciale of religieuze ondertoon wordt gewezen op de gehele groep jongeren. In Nederland bestaat deze categorie niet. In Frankrijk wordt discriminatie op postcode gezien als vergelijkbar met discriminatie op afkomst. Jongeren voelen de drang om de banlieues positief te profileren. Anderen omarmen het gangsterimago.

Ook overeenkomsten te vinden

Ook zijn er overeenkomsten. De toenemende segregatie en de toename van criminaliteit, armoede en werkloosheid zijn hier voorbeelden van. Door de Franse situatie te bekijken kunnen zaken in de eigen nationale context anders bekeken worden. Dat echter gesteld wordt dat Nederlandse zwakke wijken ook banlieues kunnen worden, is echter niet juist. Daarvoor zijn de verschillen te groot. Bovendien zijn banlieues ook plekken van creatief en sportief talent.

Bron: NRC.next