Wat kan Nederland doen om oude schoolgebouwen op te knappen?

Schoolgebouwen zijn vaak zeer gedateerd en uitgewoond. Er is onvoldoende geld om ze op te knappen. Elektrische bedrading die zo gevaarlijk is dat het wordt afgekeurd, lekkages en tocht zijn aan de orde van de dag. Dit probleem speelt ook in Vlaanderen. Ook daar kampte men met schoolgebouwen die soms zo verpauperd waren dat de schoolprestaties van de leerlingen eronder leden. Maar er wordt hard gewerkt aan een oplossing.

Samenwerking tussen de overheid en investeerders voor renovatie

In Vlaanderen hebben de overheid en investeerders enkele jaren geleden de handen ineen geslagen om de circa 60% van schoolgebouwen die aan een dringende opknapbeurt toe waren op te knappen. In Nederland is vervolgens geprobeerd dit idee te kopiëren, maar deze pogingen strandden jammerlijk. Wat kunnen ze in Vlaanderen wel wat tot nu toe in Nederland niet is gelukt? In Vlaanderen werd gekozen voor een andere aanpak. Een grote middelbare school in de buurt van Hasselt werd niet gerenoveerd, want dat was veel te duur. De school werd gesloopt en er kwam een prachtig nieuw gebouw voor in de plaats. Dat had wel wat voeten in de aarde. Het besluit tot nieuwbouw werd genomen in 1997, de nieuwe school opende in 2016 zijn deuren. Maar het resultaat mag er wel wezen.

Het wachten op financiering voor renovatie duurde veel te lang

Scholen in Vlaanderen moesten veel te lang wachten op goedkeuring voor hun renovatieplannen. Het was geen uitzondering dat een aanvraag 110 jaar of langer na het indienen nog niet was behandeld, laat staan goedgekeurd. De overheid constateerde dat drastische maatregelen nodig waren. Er werd een aanbesteding georganiseerd die werd gewonnen door de toenmalige Fortis bank. Zij staken geld in de verbouwing of nieuwbouw van scholen. Gedurende 30 jaar leaset de school het gebouw tegen vergoeding van een bedrag aan rente en kosten. Hiermee wordt de verbouwing betaald en krijgen de investeerders rendement. Na die periode wordt de school eigenaar van het gebouw.

Er zijn een paar kleine nadelen aan de constructie

Een nadeel van de constructie zoals die in België wordt toegepast is dat de school een deel van de zeggenschap verliest. Zo mag bijvoorbeeld niet zomaar een klaslokaal of andere ruimte van de school beschikbaar stellen aan bijvoorbeeld een buurtvereniging. De investeerders willen daar geld voor zien dus moet er in veel gevallen huur voor worden betaald.

Plannen in Nederland gestand vanwege regie en versnippering

In Nederland zijn serieuze pogingen gedaan om een vergelijkbaar project op te zetten voor de renovatie en nieuwbouw van scholen. Maar tot nu toe zonder resultaat. Een belangrijke oorzaak is dat in Nederland de gemeenten verantwoordelijk zijn voor de nieuwbouw, maar de besturen van scholen dragen de verantwoording voor het onderhoud. Beide partijen staan niet te springen om fors in scholen te investeren. Als enige optie om een project zoals in Vlaanderen ook in Nederland op te staren lijkt nu nog een soort ‘regisseur’ aan te stellen die een poging moet doen om alle partijen alsnog op 1 lijn te krijgen.
Bron: NRC Next