Met slimme vragen bouw je een sterkere bedrijfsstrategie

Goede vragen stellen kan het verschil maken tussen succes en falen. Dat blijkt uit onderzoek van drie experts van de Zwitserse businessschool IMD. Zij onderzochten drie jaar lang welke vragen het meest relevant zijn voor managers en kwamen tot vijf typen vragen die cruciaal zijn voor een effectieve strategie. Maar hoe werken die vragen precies?

Feitelijke vragen: wat weten we?

Veel fouten ontstaan door een gebrek aan juiste informatie. Denk aan de Franse spoorwegen die in 2014 nieuwe treinstellen kochten voor 1,5 miljard euro. Deze bleken te breed voor de meeste perrons. Cruciale vragen als “Wat weten we?” en “Waar moeten we rekening mee houden?” waren hier blijkbaar niet gesteld. Een heldere feitenbasis helpt bedrijven dergelijke dure missers te voorkomen.

Creatieve vragen: wat als…?

Wil je kansen zien en benutten, dan moet je verder kijken dan de feiten. Innovatie ontstaat vaak door te experimenteren met nieuwe ideeën. Een prachtig voorbeeld is het Nieuw-Zeelandse team dat in 2017 de America’s Cup-zeilrace won. Door de traditionele handlieren op de boot te vervangen door fietspedalen, hadden ze meer kracht én vrije handen voor andere taken. Dit succes begon met vragen als: “Wat als we het helemaal anders doen?” of “Hoe kunnen we nog efficiënter werken?”

Uitvoeringsvragen: hoe dan?

Ambitieuze strategieën lopen regelmatig spaak door een gebrek aan uitvoerbaarheid. Bij Lego leidde dit zelfs tot een financiële crisis. Toen het bedrijf begin 2000 meerdere nieuwe productlijnen tegelijk introduceerde om de concurrentie bij te benen, bleek het de uitvoering niet aan te kunnen. Succesvolle managers stellen daarom vooraf vragen als: “Hoe gaan we dit realiseren?” en “Waar zitten mogelijke knelpunten?”

Duidende vragen: wat betekent dit?

Het begrijpen van trends en signalen uit de markt is essentieel voor een duurzame strategie. Een voorbeeld hiervan is Tesla, dat met zijn eerste elektrische auto de autobranche op z’n kop zette. Europese fabrikanten richtten zich destijds vooral op de afwerking van kleine details, maar stelden niet de cruciale vraag: “Wat betekent deze innovatie voor onze marktpositie?” Wie regelmatig dit soort vragen stelt, voorkomt dat belangrijke trends over het hoofd worden gezien.

Emotionele vragen: wat voelen mensen hierbij?

Strategie is niet alleen rationeel. Emotionele factoren spelen vaak een doorslaggevende rol. British Airways ondervond dit in 1997 toen het besloot om de Britse vlag op de staart van zijn vliegtuigen te vervangen door kunstwerken van internationale kunstenaars. De reacties van klanten en medewerkers waren zo negatief dat het bedrijf na twee jaar de beslissing terugdraaide. Daarom is het belangrijk om vragen te stellen als: “Hoe ervaren onze klanten dit?” en “Welke zorgen durven collega’s niet uit te spreken?”

Waarom goede vragen je strategie versterken

Volgens de onderzoekers van IMD combineren goede leiders deze vijf typen vragen om de strategie voortdurend te verbeteren. Toch blijkt dat veel managers geneigd zijn vooral vragen te stellen die in het verleden succes hebben gebracht. Dit beperkt hun blik en verlaagt de kans op innovatie.

Wat kunnen we hiervan leren? Goede vragen stellen is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen. Zelfs in de wereld van AI en tools als ChatGPT is het stellen van scherpe vragen essentieel. Misschien inspireert dit ons om ook op de werkvloer kritischer en creatiever te worden.

Bron: nrc.nl