Investeringen in energietransitie stijgen naar nieuwe hoogte: €25 miljard in 2023

Voor het eerst duidelijkheid over totale investeringen

Bedrijven, netbeheerders en huishoudens hebben in 2023 gezamenlijk ruim €25 miljard geïnvesteerd in de verduurzaming van het Nederlandse energiesysteem. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek uitgevoerd in opdracht van onder andere de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE). Voorzitter Olof van der Gaag benadrukt het belang van deze eerste meting: “Zonder inzicht in de huidige investeringen is het lastig te sturen op het behalen van de klimaatdoelen.”

Wie investeert het meeste?

Uit de analyse blijkt dat bedrijven verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van de investeringen, met €14 miljard. Netbeheerders volgden met €7 miljard, terwijl huishoudens €4 miljard bijdroegen. De onderzoekers wijzen erop dat het werkelijke totaal waarschijnlijk hoger ligt, omdat investeringen zonder subsidies of fiscale regelingen niet volledig in kaart zijn gebracht.

Hoe verhoudt dit bedrag zich tot de klimaatdoelen?

Hoewel dit onderzoek geen vergelijkingsmateriaal heeft uit voorgaande jaren, lijkt Nederland met de huidige cijfers op koers te liggen. Eerdere ramingen schatten een jaarlijkse investering van €23 tot €28 miljard nodig tussen 2025 en 2030. Toch roept Van der Gaag vragen op of de investeringen op de juiste plekken worden gedaan.

Focus op productie leidt tot knelpunten

Een groot deel van het geld wordt momenteel geïnvesteerd in de productie van groene stroom, zoals windmolens en zonnepanelen. Dit heeft geleid tot een overschot aan groene stroom op zonnige of winderige dagen. Ondertussen blijft de vraagkant, zoals investeringen in elektrische apparaten en machines, achter. Hierdoor neemt het risico toe dat de energietransitie stagneert.

De kip-of-eikwestie in de energietransitie

De volgende fase vraagt om een balans tussen vraag en aanbod. Grote industrieën zoals Tata Steel moeten overschakelen op schone energie, maar durven deze stap pas te nemen als er voldoende groene stroom beschikbaar is. Tegelijkertijd wachten ontwikkelaars van windparken af tot de vraag zeker is. Dit creëert een vicieuze cirkel, versterkt door achterblijvende infrastructuur zoals netcapaciteit en waterstofnetwerken.

Meer actie nodig van de overheid

Om de impasse te doorbreken, moet de overheid volgens Van der Gaag meer doen om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. De €25 miljard aan jaarlijkse investeringen is namelijk niet alleen cruciaal voor de energietransitie, maar ook voor de economie. Dit bedrag vertegenwoordigt meer dan 10% van alle investeringen in Nederland. “De focus van het kabinet op Klimaat en Groene Groei is terecht, maar er is meer nodig om deze groei te waarborgen.”

Bron: fd.nl