Huizenkopers blijven in het duister tasten zonder uniform biedlogboek

Geen marktbrede standaard voor transparantie

Het leek zo’n goed idee: een biedlogboek waarin huizenkopers kunnen zien hoe het verkoopproces is verlopen en welke concurrentie zij hadden. Maar voorlopig blijft een uniforme versie uit. De grootste makelaarsvereniging van Nederland, de NVM, stapte deze week uit het overleg over een marktbrede norm, waardoor zelfregulering opnieuw faalt. Dit betekent dat de overheid nu aan zet is om het koopproces transparanter en eerlijker te maken.

Het biedlogboek ontstond uit het wantrouwen van kopers richting makelaars. Vooral in een oververhitte woningmarkt leefde de gedachte dat makelaars bieders tegen elkaar uitspeelden. Een kritisch rapport van Vereniging Eigen Huis versterkte dat beeld, ook al stelde de branche dat er weinig officiële klachten en tuchtzaken waren. Toch kwam er in 2022 een verbeterplan om de integriteit van makelaars te waarborgen, waarin het biedlogboek een sleutelrol zou spelen.

Een goed idee dat niet van de grond komt

Hoewel het biedlogboek bedoeld was om twijfels bij kopers weg te nemen, blijft het in de praktijk nauwelijks gebruikt. De bekendheid onder kopers is laag en verschillende makelaars hanteren elk hun eigen regels. Een uniforme standaard had hier verandering in kunnen brengen, maar de NVM vond de voorgestelde norm te beperkend. Volgens de vereniging zou het logboek te veel ingrijpen in de verkoopmethodes van huiseigenaren en geen oplossing bieden voor de krapte op de woningmarkt.

Toch snijdt dat laatste argument weinig hout. Het biedlogboek is immers niet bedoeld om het woningtekort op te lossen, maar om transparantie te bevorderen. De voorgestelde norm beperkt het koopproces tot drie heldere methodes: een gesloten inschrijving, een veiling of een reguliere onderhandeling tussen koper en verkoper. Dit biedt structuur en voorkomt willekeur, zoals in veel andere landen waar de verkoopwijze eveneens is gereguleerd.

NVM laat kans liggen om het voortouw te nemen

Een ander bezwaar van de NVM is dat niet alle makelaars verplicht zijn om met een biedlogboek te werken, zeker degenen die niet zijn aangesloten bij een branchevereniging. Dat klopt, maar met een marktaandeel van 70% had de NVM juist de regie kunnen nemen om een breed gedragen standaard af te dwingen. In plaats daarvan laat de organisatie deze kans liggen, waardoor kopers en verkopers in onzekerheid blijven.

Nu ligt de bal bij de overheid. Woonminister Mona Keijzer kan besluiten om de norm alsnog wettelijk te verankeren. Met de aanhoudende krapte op de woningmarkt en de torenhoge huizenprijzen is één ding duidelijk: heldere regels en transparantie zijn essentieel om het vertrouwen in het koopproces te herstellen.

Bron: fd.nl