Heilige koeien in de Kasbah: een erfgoed van experimentele woningbouw in Hengelo

De Kasbah, een experimentele woonwijk in Hengelo ontworpen door architect Piet Blom in 1973, vormt een uniek stedelijk experiment. Oorspronkelijk bedoeld als een radicale breuk met traditionele woningbouw, kende de wijk zowel lof als kritiek. Dit artikel belicht de geschiedenis, uitdagingen en het hedendaagse leven in de Kasbah.

De Kasbah: ‘A-sociale buurt of een geslaagd experiment?’

In 1976 uitten bewoners van de Kasbah klachten over vuilnis, tocht, geluidshinder en de filosofie van Piet Blom. Terwijl sommigen de wijk roemden vanwege eigen initiatieven, stelde Blom dat de meerderheid tevreden was. De Kasbah was onderdeel van het ‘programma experimentele woningbouw’ als reactie op ontevredenheid over grootschalige modernistische nieuwbouwwijken.

Inspiratie uit Noord-Afrika en architecturale filosofie

Architect Aldo van Eyck inspireerde het experiment met zijn ‘configuratieve methode’, die grote gebouwen opbouwt uit configuraties van kleine elementen. Piet Blom deelde Van Eycks afkeer van grootschalige nieuwbouwwijken en streefde naar een omgeving waar wonen, werken en vrije tijd geïntegreerd waren. Hij zag zijn inspiratie in Noord-Afrikaanse kasba’s als model voor menselijke, herbergzame woonwijken.

De Kasbah als radicale breuk met traditionele woningbouw

Bloms ontwerp voor de Kasbah was radicaal: alle woningen op betonnen palen, waardoor ze een ‘stedelijk dak’ vormden. Deze opzet moest ruimte bieden aan diverse activiteiten en gemeenschapsvorming. Een tekening van de begane grond toonde een bruisend leven met ruimte voor nozemhoeken, aquaria, en zelfs een ritssluitingenfabriek. Auto’s waren echter niet welkom.

Leven onder het stedelijk dak

Ondanks Bloms visie zijn de open ruimtes onder de huizen nu voornamelijk parkeerplaatsen geworden voor auto’s, de ‘heilige koeien’ volgens Blom. Het buurtcentrum, café de Kasbar en lokale winkeltjes dragen niet bij aan het beoogde bruisende leven. Het Piet Blom Museum, geopend in 2013, trekt ook niet de verwachte bezoekersaantallen.

Erfgoed en hedendaagse ontwikkelingen

Na vijftig jaar blijft de Kasbah een opvallende enclave in de nieuwbouwwijk Groot Driene. Een recente grondige restauratie heeft de wijk nieuw leven ingeblazen, en alle woningen blijven sociale huurwoningen. Desondanks is het bruisende leven onder het stedelijk dak niet gerealiseerd zoals Blom het voor ogen had. Woningbouwvereniging Welbions plant zelfs extra woningen op de begane grond om ouderen tegemoet te komen. De Kasbah blijft een uniek erfgoed, met zowel uitdagingen als kansen voor de toekomst.

Bron: nrc.nl