Greenpeace dwingt kabinet tot actie in stikstofzaak: bouw en natuur in het geding

Rechter legt harde deadlines op voor stikstofreductie

De Nederlandse regering moet harder aan de slag om stikstofuitstoot terug te dringen, zo bepaalde de rechtbank in Den Haag na een zaak die was aangespannen door milieuorganisatie Greenpeace. Voor 31 december 2030 moet de helft van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden zijn beschermd tegen schadelijke stikstofdepositie. Gebeurt dit niet, dan hangt de Staat een dwangsom van 10 miljoen euro boven het hoofd.

De rechtbank benadrukte dat de regering haar wettelijke verplichtingen volgens de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) niet is nagekomen. Dit heeft geleid tot verdere verslechtering van kwetsbare natuurgebieden. De uitspraak zet grote druk op het kabinet, dat al worstelt met de stikstofcrisis.

Kritiek op afschaffing stikstofmaatregelen

De rechter richtte zijn pijlen vooral op het nieuwe kabinet-Schoof, dat volgens de rechtbank belangrijke plannen van het vorige kabinet heeft geschrapt. Zo zijn het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en het Transitiefonds van 25 miljard euro afgeschaft, zonder dat daar concrete nieuwe oplossingen voor in de plaats zijn gekomen. Deze stappen zouden de al moeilijke stikstofproblematiek alleen maar hebben verergerd.

Volgens de rechtbank is het duidelijk dat de huidige aanpak de gestelde doelen niet kan halen. Voor 2025 zou 40% van de Natura 2000-gebieden hersteld moeten zijn, maar dat doel lijkt al onhaalbaar. Hetzelfde dreigt te gebeuren met de doelen voor 2030, omdat tot nu toe slechts 28% stikstofreductie is gerealiseerd.

Impact op bouw- en landbouwsector

De uitspraak heeft verstrekkende gevolgen voor de landbouw- en bouwsector, die al zwaar worden getroffen door de stikstofregels. Woningbouwprojecten en infrastructuur dreigen opnieuw te worden vertraagd of zelfs stilgelegd. Coen van Rooyen, voorzitter van WoningbouwersNL, uitte zijn zorgen via sociale media: “Zolang we de stikstofproblematiek niet structureel oplossen, blokkeren we de bouw van broodnodige woningen en voorzieningen.”

Ook Greenpeace-directeur Andy Palmen erkent dat de uitspraak een dubbel gevoel oproept. Hoewel de organisatie tevreden is dat de rechter de urgentie van de stikstofproblematiek erkent, is er ook begrip voor de moeilijke positie van boeren en bouwbedrijven.

Rechter zet extra druk met dwangsom

Een opvallend aspect van de uitspraak is de opgelegde dwangsom van 10 miljoen euro, bedoeld om te voorkomen dat de regering achterblijft met nieuwe maatregelen. Tot nu toe heeft de Staat volgens de rechter onvoldoende actie ondernomen om kwetsbare gebieden, zoals de Veluwe, te beschermen tegen hoge stikstofconcentraties.

Ondanks de mogelijkheid om in hoger beroep te gaan, moet het kabinet nu al extra maatregelen nemen. Dit betekent dat kwetsbare natuurgebieden de hoogste prioriteit krijgen in het stikstofbeleid.

Nieuwe tegenvaller voor de woningbouw

Naast de uitspraak van de rechter speelt er nog een ander probleem. De Raad van State heeft onlangs bepaald dat binnen bestaande vergunningen niet zomaar mag worden geschoven met stikstofuitstoot, het zogenoemde ‘intern salderen’. Deze uitspraak heeft gevolgen voor zowel nieuwe als reeds afgeronde bouwprojecten sinds 2020. Hierdoor ontstaat nog meer onzekerheid in de woningbouwsector, die al met grote uitdagingen kampt.

Om de gevolgen te beheersen, heeft het kabinet een speciaal kernteam van ministers aangesteld. Toch blijft de druk op de regering groot, aangezien zowel natuurorganisaties als de bouwsector het beleid kritisch blijven volgen.

Bron: cobouw.nl