Google’s Smart City vergoot ongelijkheid

In de Canadese stad Toronto zal Sidewalk Labs, dochterbedrijf van Google, een high-tech wijk gaan bouwen. Volgens Technologiecriticus Evgeny Morozov zal deze ‘smart city’ leiden tot enorme ongelijkheid. Hij vreest dat daar wonen alleen maar nóg duurder wordt en nog minder bereikbaar voor de ‘gewone mens’. Zo kan de droomstad van Google een nachtmerrie worden.

Ontwikkeling Smart Cities

Enkele weken terug maakte Sidewalk Labs samen met het stadsbestuur van Toronto bekend dat het een complete wijk gaat bouwen, in de stijl van Google. Dit betekent inclusief technologische snufjes en rooskleurige toekomstvisies, natuurlijk ook met dataverzameling. De wijk Quayside ziet er in de online-brochure vriendelijk, aantrekkelijk en futuristisch uit.

Er zijn veel meer bedrijven die zich steeds meer bezighouden met stedenbouw en steeds nauwer met overheden samenwerken. Niet alleen in de Verenigde Staten, ook in steden als Amsterdam en Eindhoven worden sensoren opgehangen en nieuwe technologieën geïnstalleerd. Hierbij kan het gaan om slimmere afvalverwerking, maar bijvoorbeeld ook om automatisch gezichtsherkenning op straat.

Alleen voor rijke, creatieve klassen

Morozov geeft toe dat de plannen er aantrekkelijk uitzien, maar wel alleen voor de rijke, creatieve klassen. De rest van de bevolking kan het zich niet veroorloven om in zo’n utopie te wonen; voor hen lost het niks op. Als voorbeeld haalt hij de maar liefst 100 smart cities aan die in India gebouwd gaan worden. „Het is nu al duidelijk dat dat eilanden worden voor de rijken, gated communities waarvoor je heel veel geld moet betalen – terwijl de allerarmsten achterblijven.”

Volgens Morozov is het probleem dat de ontwikkeling van smart cities aantrekkelijk is voor speculatie door buitenlandse investeerders. Zij kunnen de high-tech wijken ongehinderd vrijwel helemaal opkopen. Woningprijzen in veel grote steden stijgen nu al met tientallen procenten ieder jaar. Het beeld dat Sidewalk Labs neerzet dat zij de stad helemaal opnieuw uitvinden klopt niet wanneer je niets aan het onderliggende systeem doet. Zoals de plannen nu zijn profiteren alleen techbedrijven, speculanten en de rijke creatieve stedelijk klasse.

Gevaar toenemende ongelijkheid

In de plannen van Sidewalk Labs kan echter expliciet gelezen worden dat het wil zorgen dat de ontwikkelingen ten goede komen aan alle groepen in de samenleving en dat “elke inwoner een stem moet krijgen”. Morozov noemt dit populistisch en afleidend, zo worden er bijvoorbeeld geen concrete regels geformuleerd om prijsstijging te voorkomen.

Het moet om de mensen gaan

Sidewalk Labs lijkt wel in te spelen op een waarschuwing die al langer klinkt voor smart cities: het moet om de mensen gaan en niet om de techniek. Het woord smart city wordt in de brochure vermeden en het voornemen om strenge privacy-normen te hanteren wordt uitgelegd. Technologieën spelen een opvallend kleine rol in de brochure. Desalniettemin geeft Morozov aan dat de brochure niet te veel als leidend moet worden gezien, dit blijft marketing.

Bron: NRC Handelsblad