Gemeenten en Rijk botsen over kosten woningbouw

Nieuwe afspraken over financiering woningbouw onder druk

Tijdens de aankomende woontop buigen gemeenten, provincies, marktpartijen en het Rijk zich over een belangrijke vraag: hoe moet de bouw van 100.000 woningen per jaar worden gefinancierd? Het kabinet wil dat gemeenten 50% bijdragen aan de zogeheten onrendabele top van woningbouwprojecten, maar veel gemeenten geven aan dat hun budgetten uitgeput zijn. Zonder extra steun vanuit het Rijk dreigt het ambitieuze bouwdoel van het kabinet onhaalbaar te worden.

Volgens woonminister Mona Keijzer (BBB) kan het financieringstekort deels worden gedicht met de €5 miljard die het kabinet heeft gereserveerd, mits gemeenten meefinancieren. Gemeenten maken echter een voorbehoud: de financiële positie van gemeenten moet eerst structureel verbeteren voordat ze zich aan dergelijke afspraken kunnen committeren.

Betaalbare woningbouw blijft een uitdaging

Een ander groot obstakel is de betaalbaarheid van nieuwbouwwoningen. Het kabinet stelt dat twee derde van de nieuwe woningen geschikt moet zijn voor lage- en middeninkomens. Onderzoek door Rebel en Stadskwadraat wijst uit dat deze eis de kosten voor projectontwikkelaars vaak hoger maakt dan de opbrengsten. Hoewel de onderzoekers geloven dat het bouwdoel haalbaar is, blijft cofinanciering door gemeenten een vereiste om betaalbare projecten mogelijk te maken.

Gemeenten hebben inmiddels geprobeerd hun aandeel in de kosten te verlagen tot 20%, maar het kabinet houdt vast aan de 50%-regeling. Wethouder Robert van Asten (D66) van Den Haag waarschuwt dat de zakken van gemeenten leeg zijn en dat zonder meer geld van het Rijk de bouw stil dreigt te vallen.

Andere obstakels remmen de bouw

Financiering is niet het enige struikelblok in de woningbouw. Problemen zoals het overbelaste stroomnet, stikstofregels en waterkwaliteit zorgen voor extra kosten en vertragingen. Ook de €2,5 miljard die is gereserveerd voor infrastructuur rondom woonwijken, blijkt volgens betrokken partijen onvoldoende. Er wordt een tekort van €2,65 miljard tot €5 miljard verwacht.

Bovendien heeft de stapeling van regelgeving en een verslechterd fiscaal investeringsklimaat ervoor gezorgd dat veel middenhuurprojecten niet rendabel zijn. Hoewel de overdrachtsbelasting voor beleggers op Prinsjesdag is verlaagd naar 8%, vinden marktpartijen dit onvoldoende. Nieuwe afspraken over fiscaliteit zijn vooralsnog uitgebleven.

Minder regels om woningbouw te versnellen

Om de bouwproductie te verhogen, wil het kabinet regels schrappen of versoepelen. Het bouwbesluit blijft leidend, maar aanvullende eisen worden herzien. Ook wil minister Keijzer drie grote woningbouwprojecten in Haarlemmermeer-West, Lansingerland en Rijnenburg versnellen. Deze locaties hebben samen de potentie voor 76.000 tot 88.000 woningen, maar zaten tot nu toe muurvast door complexe regelgeving en financieringsproblemen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken betreurt het uitlekken van conceptstukken rond de woontop en hoopt dat woensdag toch concrete stappen kunnen worden gezet om de woningbouw in Nederland vlot te trekken.

Bron: fd.nl