Gedragswetenschap en de economische paradigma’s
3 april 2024
Frans de Waal en Daniel Kahneman, twee invloedrijke wetenschappers die onlangs overleden zijn, hebben hun stempel gedrukt op de economische wetenschap. Hun inzichten over onzekerheid en menselijke neigingen zullen steeds belangrijker worden in het economisch denken.
Evolutiepsychologie en economisch gedrag
De Waal, een bekende primatoloog, toonde aan hoe nauw het gedrag van mensen verwant is aan dat van primaten zoals chimpansees, vooral bij samenwerking en besluitvorming. Kahneman, een psycholoog, onderzocht hoe mensen beslissingen nemen in onzekere omstandigheden, met name op financieel gebied. Zijn werk leverde hem in 2002 de Nobelprijs voor Economie op.
Heuristieken en cognitieve valkuilen
Beide wetenschappers wezen op het belang van heuristieken en emoties in besluitvorming, in plaats van puur rationeel denken. Kahneman’s concepten van Systeem 1 en Systeem 2 illustreerden hoe mensen vaak handelen op basis van snelle, intuïtieve processen, met soms irrationele uitkomsten.
Illusie van controle en confirmation bias
Kahneman benadrukte ook de ‘illusie van controle’ en ‘confirmation bias’, waarbij mensen de neiging hebben om alleen informatie te zoeken en te gebruiken die hun bestaande overtuigingen bevestigt. Dit fenomeen draagt bij aan financiële crises en economische instabiliteit.
Impact op economische modellen
Hoewel de ideeën van De Waal en Kahneman steeds meer worden opgenomen in economie-opleidingen, blijven veel economische modellen gebaseerd op het concept van de rationele, onbevooroordeelde mens. Het integreren van menselijke biases in deze modellen zou de geldigheid van veel huidige theorieën in twijfel trekken, wat weerstand oproept.
Overgang naar nieuwe economische paradigma’s
De inzichten uit de gedragswetenschap dagen de klassieke economische paradigma’s uit. Hoewel dit proces tijd vergt, worden steeds meer modellen ontwikkeld die rekening houden met menselijke irrationaliteit en heuristieken. Hierdoor kunnen we economische en financiële instabiliteit beter begrijpen en uiteindelijk zal dit leiden tot een verrijking van de economische wetenschap op een hoger niveau.
Bron: fd.nl