De houtkachel aansteken vanwege de hoge gasprijs – wat vindt het milieu daar van?

Sinds de prijzen voor gas en elektriciteit zo fors zijn gestegen stijgt ook de populariteit van houtkachels. Veel huishoudens steken de open haard aan om op die manier minder duur gas te verbruiken. Maar de toegenomen populariteit van houtstook heeft wel nadelige gevolgen voor bossen en het klimaat.

Hout stijgt fors in prijs

De toegenomen interesse is te merken aan de prijzen voor hout, pallets en houtsnippers. Die gingen in 2022 fors omhoog. Niet alleen in Nederland maar ook in andere Europese landen. Los van de gestegen vraag sinds de energiecrisis was deze sinds het jaar 2000 al aan het stijgen. Steeds meer mensen willen een open haard, al is het maar voor de gezelligheid. Deze toegenomen vraag heeft niet alleen gevolgen voor de prijs. Er wordt in bossen soms onverantwoord veel gekapt. Dit kan leiden tot stress en daardoor sterfte van de bomen en andere beplanting in het bos achterblijft. Het verdwijnen van bossen geeft vervolgens weer meer kans op hitte en droogte. Vooral zogenaamde monocultuur bossen lopen groot risico. Dit zijn bossen die speciaal voor de houtkap zijn aangeplant en slechts 1 boomsoort bevatten. Deze bossen trekken ook minder dieren en lagere beplanting aan. Gemengde bossen hebben een veel grotere kans om te overleven. Monocultuur bossen zijn ook vatbaarder voor ziekten en voor schade door bepaalde insecten.

Is hout wel klimaatneutraal?

Voorstanders van de populariteit van houtkachels claimen dat hout stoken klimaatneutraal is. De boom vangt tijdens zijn leven CO₂ uit de lucht. Die wordt weer uitgestoten bij verbranding van het hout. Maar daarbij wordt voorbij gegaan aan een belangrijk aspect. De boom doet er enkele decennia over om de CO₂ uit de lucht op te nemen. Bij verbranding wordt die hoeveelheid in pakweg enkele uren uitgestoten. Zijn soortgenoten die dan groeien zijn vervolgens weer jarenlang bezig de CO₂ weer op te ruimen. Hout is daarom lang niet altijd duurzaam. Het Europees Parlement stelt daarom voor dat hout dat rechtstreeks uit bossen komt en verbrand wordt, niet meer als duurzaam aan te merken. Dit mag alleen nog gelden voor restanten van houtzagerijen. Daarnaast geldt het predicaat ‘duurzaam’ voor hout dat vanwege brandpreventie uit het bos wordt gehaald.

Haarden in nieuwbouwwoningen

De populariteit van houtkachels geldt lang niet alleen voor oude boerderijen en statige herenhuizen. Ook in steeds meer nieuwbouwwoningen wordt een houtkachel geplaatst. Deze dient daar voornamelijk als sfeerhaard en secundaire manier van verwarmen. Al in 2019 waarschuwden wetenschappers dat al die houtkachels aanzienlijk veel fijnstof in de lucht brengen. Producenten van auto’s worden gestimuleerd om hun voertuigen minder fijnstof te laten uitstoten. Maar de uitstoot van houtverbranding neemt zelfs toe. Houtverbranding kan een serieuze bedreiging voor de gezondheid zijn, zeker als de ventilatie te wensen overlaat. Producenten van kachels claimen dat de risico’s veel kleiner zijn. Maar dan is er wel sprake van optimale omstandigheden, aldus onderzoekers. Vaak wordt er niet goed gedroogd hout gestookt of wordt er te vaak in de kachel gepookt. Hierdoor komt er meer fijnstof vrij dan wenselijk is.

Vergaande risico’s

Deskundigen geven aan dat de risico’s verder gaan dan hoofdpijn en hoesten. Het kan leiden tot ontwikkelingsachterstand bij kinderen en tot chronische luchtwegklachten bij alle leeftijden. Bij ouderen kan het gevolg zijn dat hun geestelijke gezondheid achteruit gaat. Natuurlijk heeft houtvuur ook positieve kanten. Al duizenden jaren weet de mens hoe hij vuur moet maken en hout moet stoken. Het zorgt voor warmte en bescherming en houdt roofdieren op afstand. Tot de dag van vandaag zorgt rond het kampvuur zitten voor gezelligheid en saamhorigheid. Het is dus zaak om een gulden middenweg te vinden tussen de behoefte aan warmte en de milieuvervuiling die dat teweegbrengt.

Bron: Het Financieele Dagblad