Achterstand in zorgvastgoed vraagt om modernisering

Het zorgvastgoed in Nederland, met een totale oppervlakte van ruim 31,3 miljoen vierkante meter, is in veel gevallen technisch en functioneel verouderd. Dit vastgoed sluit niet meer aan op de moderne eisen en wensen van patiënten, wat urgentie creëert voor een ingrijpende modernisering. Een aanzienlijk deel van de zorggebouwen werd tussen 1960 en 1990 gebouwd en voldoet niet meer aan de hedendaagse behoeften, vooral door de toenemende vergrijzing en zwaardere zorgbehoeften van de huidige patiënten.

Complexiteit in definitie van zorgvastgoed

De diversiteit in zorgvastgoed maakt het lastig om deze gebouwen eenduidig te inventariseren en te categoriseren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen cure (medische zorg) en care (verpleging en verzorging), maar binnen deze categorieën bestaan vele subtypen, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en extramuraal zorgvastgoed. Vooral gebouwen die meerdere functies combineren, zoals wooncomplexen met geïntegreerde zorgvoorzieningen, zijn moeilijk te classificeren. Deze variatie bemoeilijkt ook het meten van de totale oppervlakte van zorgvastgoed, waarbij verschillende methoden en definities tot uiteenlopende resultaten kunnen leiden.

Veroudering van care-gebouwen

Gebouwen die een functie binnen de care-sector vervullen, zoals verpleeghuizen en zorginstellingen voor ouderen, zijn vaak verouderd. Een derde van deze gebouwen stamt uit de periode tussen 1960 en 1990 en is technisch niet meer op het gewenste niveau. Dit heeft gevolgen voor de zorgkwaliteit, aangezien oudere gebouwen vaak niet zijn ontworpen voor de intensievere zorgbehoeften van de huidige patiënten. Zo zijn veel verpleeghuizen inefficiënt ingedeeld, met lange looproutes en gedeelde sanitaire voorzieningen, wat niet meer aansluit bij de huidige standaarden.

Verschillen in bouw en gebruik van cure-gebouwen

Cure-gebouwen, zoals ziekenhuizen, hebben een totale oppervlakte van 15,8 miljoen vierkante meter en zijn in golven gebouwd, met pieken in de jaren tachtig en nul. Door veranderende zorgbehoeften is er minder vraag naar grote ziekenhuiscomplexen, omdat steeds meer medische zorg decentraal wordt verleend in eerstelijns zorgcentra. Hierdoor ontstaat er behoefte aan nieuwe zorggebouwen die zijn ingericht op de samenwerking tussen huisartsen, fysiotherapeuten en specialisten. Tegelijkertijd worden ziekenhuisgebouwen steeds intensiever benut door de toename van complexe medische technologieën.

Energietransitie als uitdaging voor zorgvastgoed

Naast de functionele vernieuwing staat het zorgvastgoed voor een grote uitdaging in de vorm van de energietransitie. Van 60% van het zorgvastgoed is geen energielabel bekend, wat wijst op een gebrek aan inzicht in de energieprestaties van deze gebouwen. Oudere zorggebouwen zijn vaak energetisch inefficiënt, wat de noodzaak benadrukt om deze panden te verduurzamen. De zorgsector blijft echter afwachtend, ondanks de toenemende druk van banken en de mogelijkheid om zich met duurzame gebouwen te onderscheiden.

Regionale verschillen en uitdagingen

Het meeste zorgvastgoed bevindt zich in dichtbevolkte gebieden zoals de Randstad, Noord-Brabant en het midden van het land, waar mogelijkheden liggen voor herontwikkeling en verdichting. In dunbevolkte regio’s, waar de vergrijzing sterk toeneemt, is er juist behoefte aan nieuwe seniorenwoningen en zorgvoorzieningen. Hier ligt een uitdaging voor projectontwikkelaars en zorginstellingen om rendabele en duurzame oplossingen te vinden, waarmee de zorginfrastructuur in deze gebieden toekomstbestendig kan worden gemaakt.

Bron: cobouw.nl