Als het water stijgt: Enschede ziet complete wijk verloren gaan

Klimaatverandering maakt woningontruiming realiteit

In de Enschedese wijk Pathmos is het onvoorstelbare werkelijkheid geworden: 66 woningen zijn na één verwoestende regenbui onbewoonbaar verklaard. Wat ooit begon als een tijdelijke evacuatie, blijkt nu definitief. De oorzaak? Een enorme plensbui op 21 juli 2024, waarbij 55 millimeter regen in één uur viel en de wijk veranderde in een bassin vol regen- en rioolwater.

Voor de getroffen bewoners is het alsof hun huis in vlammen is opgegaan. De schade is zo groot dat zelfs herstel geen optie meer is, aldus een rapport van adviesbureau Arcadis. Terugkeren naar de woningen is uitgesloten. De boodschap is helder: deze wijk, ooit een levendige volksbuurt, is voorlopig niet te redden.

Wateroverlast als structureel woningbouwrisico

De situatie in Enschede laat zien dat klimaatverandering geen abstract probleem meer is, maar direct invloed heeft op de leefbaarheid van bestaande woonwijken. Pathmos ligt laag, met een bodem die water nauwelijks doorlaat. De gemeente investeerde de afgelopen tien jaar fors in klimaatadaptatie, maar de regenval van juli overtrof zelfs het meest pessimistische scenario.

De nasleep is zwaar. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal voelen bewoners zich gesloopt. De GGD waarschuwde al snel na de bui voor de gezondheidsrisico’s: schimmelvorming, vocht in muren en een toename van luchtwegklachten. Vooral mensen met een kwetsbare gezondheid kunnen er niet blijven wonen.

Schrikbarende realiteit van sloop en leegstand

Het Arcadis-rapport biedt weinig hoop. Geen van de onderzochte maatregelen – met prijskaartjes tot boven de 100 miljoen euro – biedt voldoende bescherming tegen toekomstige buien. De wijk ligt letterlijk in een kuil, waardoor water zich blijft verzamelen, hoe goed je de infrastructuur ook aanpast. Zelfs extra waterbassins helpen niet genoeg.

Op bijeenkomsten voor bewoners werd duidelijk hoe pijnlijk de boodschap is: terugkeer is uitgesloten, sloop waarschijnlijk, en nieuwbouw misschien pas over acht jaar. De schrik zit er diep in. Mensen die al generaties lang in de wijk wonen, voelen zich ontworteld. En dan zijn er nog de huisdieren, tuinvolières, en zelfs erfstukken die achterblijven in dichtgetimmerde huizen.

De woning als onhoudbaar bezit

Naast huurders zijn ook particuliere huiseigenaren zwaar getroffen. Voor hen is de situatie misschien nog schrijnender: hun huis is onverkoopbaar geworden. Zoals bij Henriëtte Schallenberg, die haar woning ooit kocht van de woningcorporatie en inmiddels voor tienduizenden euro’s heeft geïnvesteerd in herstel. Tevergeefs. Nu dreigt sloop, terwijl omliggende panden al leegstaan.

De emotionele waarde is niet in geld uit te drukken. Verhalen over familiegeschiedenis, oude rozenstruiken en huizen die met zorg zijn opgebouwd, maken de impact van deze ramp pijnlijk tastbaar. En het roept grotere vragen op: hoe klimaatbestendig is onze woningvoorraad? En wat als dit geen uitzondering meer blijkt, maar een voorbode?

Bron: nrc.nl