Bonussen steeds vaker gekoppeld aan duurzaamheid

Een groen extraatje voor de top

Waar voorheen vooral financiële prestaties de hoogte van de bonus van topbestuurders bepaalden, verschuift die balans langzaam maar zeker. Uit een nieuw rapport van KPMG blijkt dat ook doelen op het gebied van duurzaamheid, diversiteit en goed bestuur steeds zwaarder meewegen bij het belonen van de top van grote bedrijven. CO₂-reductie, circulaire bedrijfsvoering en sociale criteria doen hun intrede op de loonstrook.

Vooral in Nederland zien we die trend versnellen, stelt Vera Moll, directeur duurzaamheidsrapportage bij KPMG. “Ambities blijven niet langer beperkt tot het eigen hoofdkantoor, maar reiken nu ook tot arbeidsvoorwaarden bij leveranciers of de impact op omwonenden van een fabriek.”

De kracht van financiële motivatie

Volgens Moll is de koppeling tussen duurzaamheid en beloning een slimme zet. Hoewel bestuurders graag praten over maatschappelijke verantwoordelijkheid, verandert er pas écht iets wanneer er ook persoonlijk iets op het spel staat. Of in haar woorden: “Financiële prikkels blijven de sterkste motivator – ook als het om duurzaamheid gaat.”

Uit het onderzoek blijkt dat wereldwijd bijna 80 procent van de grote bedrijven duurzaamheid laat meewegen in de bonusregeling. Frankrijk spant de kroon met 100 procent van de onderzochte ondernemingen. In de Verenigde Staten blijft dit achter, met slechts 11 van de 25 grootste bedrijven die duurzaamheidsprestaties meenemen.

Niet elk duurzaamheidsdoel is even relevant

KPMG benadrukt dat het niet alleen gaat om óf duurzaamheid wordt meegenomen, maar ook om welke doelen worden gekozen. Het aantal gevolgde veiligheidstrainingen klinkt verantwoord, maar zegt weinig over bijvoorbeeld milieuschade of luchtvervuiling. In Nederland zijn inmiddels vier bedrijven die overlast voor omwonenden expliciet koppelen aan de bonus van de top – een duidelijke verbreding van het duurzaamheidsbegrip.

Voorbeelden van Nederlandse bedrijven

Hoewel de bedrijven niet bij naam worden genoemd in het rapport, geven jaarverslagen een inkijkje. Bij Philips bijvoorbeeld bepaalde duurzaamheid in 2023 al voor 25 procent de bonus – in 2022 was dat nog 10 procent. AkzoNobel stelt stevige langetermijndoelen, zoals 50 procent minder CO₂-uitstoot en volledig circulaire processen in 2030. Toch blijft bij alle onderzochte bedrijven de financiële prestatie nog steeds het zwaarst wegen.

ASML laat zien dat ook binnen duurzaamheid meer nuance mogelijk is. Het bedrijf maakt onderscheid tussen ‘instroom van vrouwen’ en ‘vrouwen in management’, wat de meetbaarheid en impact van het diversiteitsbeleid vergroot.

Verplichting én noodzaak

De Europese CSRD-richtlijn dwingt bedrijven sinds kort tot uitgebreide duurzaamheidsrapportage, maar volgens KPMG is het niet alleen de wetgeving die deze verandering aanjaagt. Klimaatverandering, geopolitieke onrust en schaarste in grondstoffen maken het noodzakelijk om duurzaamheidsrisico’s in beeld te brengen. En wanneer deze gekoppeld zijn aan bonussen, krijgt dit ook op bestuursniveau prioriteit.

Niet elk bedrijf doet mee

Van de 375 onderzochte bedrijven wereldwijd koppelen er nog altijd 83 géén enkele duurzaamheidsdoelstelling aan de beloning van de top. In Nederland zijn dat er drie. Volgens Moll is dat opvallend en teleurstellend: “Dit zijn grote bedrijven die een voortrekkersrol zouden moeten nemen. Door duurzaamheid volledig buiten beschouwing te laten, geef je het signaal dat je het niet belangrijk vindt.”

Politieke druk zorgt voor voorzichtiger taalgebruik

Hoewel het beleid nog grotendeels ongewijzigd is, zien de onderzoekers dat bedrijven in hun communicatie voorzichtiger worden. Onder druk van politieke signalen – zoals waarschuwingen vanuit de VS om diversiteitsbeleid terug te draaien – kiezen sommige multinationals voor formuleringen als ‘afhankelijk van lokale wet- en regelgeving’. Vooralsnog blijft het bij woorden, maar de trend staat onder druk.

Toch lijkt het tij niet te keren. “The train has left the station,” zei een klant van KPMG. En Moll beaamt dat. Duurzaamheid is inmiddels stevig verankerd in de bedrijfsstrategie – en de bonussen van de top geven dat nog eens extra gewicht.

Bron: nrc.nl