Niet elk stikstofdeeltje is een showstopper voor woningbouw

Woningbouwvertraging door stikstof kleiner dan gedacht

Wie bang was dat de woningbouw in Nederland volledig op slot zou gaan door de stikstofregels, kan enigszins opgelucht ademhalen. Volgens een nieuw rapport van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) komen niet 244.000 woningen in de knel, zoals eerder werd gevreesd, maar ‘slechts’ 40.000. Dat is nog steeds fors, maar het nuanceert het eerdere doembeeld dat de sector voor zich zag.

De vertraging ontstaat door stikstofuitstoot bij de bouw, vooral van machines en transport. Komt die stikstof terecht in nabijgelegen beschermde natuurgebieden, dan kan dat de vergunningverlening ernstig belemmeren. De regels zijn streng, en de ruimte om intern te salderen – bijvoorbeeld door vervuiling elders te schrappen – is flink ingeperkt na een uitspraak van de Raad van State.

Niet elk project is even gevoelig voor stikstof

Het EIB bracht in kaart hoeveel bouwprojecten er écht gevaar lopen door stikstofneerslag. Uit hun analyse blijkt dat driekwart van de woningbouw geen hinder ondervindt. Voor een klein deel is aanvullend onderzoek of de inzet van elektrisch materieel nodig, en ongeveer 9 procent van de projecten lijkt zonder stevige ingrepen niet vergund te kunnen worden. Dat komt neer op zo’n 40.000 woningen tussen 2025 en 2030.

Deze cijfers wijken flink af van de schatting van Bouwend Nederland, die eerder sprak van 244.000 bedreigde woningen en ruim 90 miljard euro aan misgelopen investeringen. Die hoge inschatting was gebaseerd op alle projecten die zich binnen een bepaalde afstand van kwetsbare natuur bevinden, ongeacht hun stikstofimpact. Het EIB rekent gedetailleerder, en neemt bijvoorbeeld ook de grootte van het project mee.

Milde aanpassing stikstofnorm kan veel opleveren

Volgens het EIB kan veel ellende worden voorkomen als de ondergrens voor stikstofneerslag wordt versoepeld. Nu geldt nog: elk project dat meer dan 0,005 mol stikstof per hectare per jaar uitstoot op een natuurgebied, heeft een vergunning nodig. Het voorstel is om die grens te verhogen naar 1 mol. Daarmee zou 96 procent van de geplande woningbouw zonder vertraging kunnen doorgaan, wat een potentiële besparing van 400 miljoen euro oplevert.

Het verschil is technisch, maar relevant: stikstof is niet altijd schadelijk. Inert stikstof, die het grootste deel van onze lucht vormt, doet weinig. Maar in verbinding met andere stoffen wordt het een meststof die ecosystemen uit balans kan brengen. De vraag is dus hoeveel stikstof echt belastend is voor de natuur – en of het juridisch verdedigbaar is om projecten te blokkeren op basis van microscopische hoeveelheden.

Een genuanceerde aanpak voor woningbouw en natuur

Met de huidige ondergrens worden jaarlijks honderden woningbouwprojecten geraakt, terwijl ze in totaal slechts 0,6 procent bijdragen van wat de meest kwetsbare natuur aankan. Volgens het EIB is dat een argument om het beleid aan te passen en ruimte te bieden aan de bouw, zonder de natuur ernstig te belasten.

Voor beleidsmakers, projectontwikkelaars en investeerders in woningbouw is het dus belangrijk om verder te kijken dan de ruwe cijfers. De stikstofproblematiek is reëel, maar vraagt om een afgewogen benadering waarin ruimte is voor nuance – en voor bouw.

Bron: cobouw.nl