Stoppen met slechte gewoontes: zo pak je het aan

Hoe gewoontes werken en waarom ze lastig te doorbreken zijn

Slechte gewoontes lijken onschuldig, maar kunnen op termijn vervelende gevolgen hebben. Denk aan ongezond eten, eindeloos scrollen op social media of ja zeggen tegen elke collega. Deze gedragingen ontstaan vaak automatisch, als reactie op een interne of externe prikkel. Bijvoorbeeld: je loopt de keuken in (prikkel) en voor je het weet, sta je te snoepen (gedrag). Omdat deze handelingen grotendeels onbewust plaatsvinden, is verandering een uitdaging.

Volgens gedragsonderzoekers voelen slechte gewoontes vaak direct plezierig, maar leveren ze later nadelen op. Het geheim om ze te doorbreken? Begrijpen hoe ze werken en gericht sleutelen aan de patronen die ze in stand houden.

Het sleutelen aan slechte gewoontes

Zodra je weet hoe gewoontes ontstaan, kun je gericht actie ondernemen. Effectieve technieken richten zich bijvoorbeeld op het vermijden van oude prikkels, het veranderen van gedrag of het belonen van nieuwe gewoontes. Een simpele aanpak is het wegnemen van de verleiding. Leg bijvoorbeeld je telefoon weg om minder tijd op social media door te brengen, of koop geen koekjes als je gezond wilt eten.

Daarnaast is het belangrijk een vervangende gewoonte aan te leren. Stel een duidelijke “als, dan”-formule op: als ik trek krijg, dan pak ik een stuk fruit in plaats van chips. Het toevoegen van positieve prikkels, zoals reminders of hulp van huisgenoten, kan je helpen je doelen te bereiken.

Wat zegt de wetenschap over succesvolle verandering?

Niet alle technieken werken even goed. Onderzoek toont aan dat het onderdrukken van oude gewoontes vaak mislukt, vooral wanneer je moe of gestrest bent. Volgens Britse gedragsonderzoeker Benjamin Gardner ligt de sleutel tot succes in het aanleren van nieuw gedrag. Door een nieuwe associatie te creëren tussen een oude prikkel en een gewenst gedrag, verminder je de kans dat de oude gewoonte terugkomt.

Voor duurzame verandering is consistentie cruciaal. Begin met kleine stappen, zodat je op slechte dagen niet terugvalt in oude patronen. Beloon jezelf voor de vooruitgang die je boekt, hoe klein ook. Dit houdt je gemotiveerd en versterkt je nieuwe gewoonte.

Van inzicht naar actie

Verandering kost tijd, maar met de juiste aanpak is het mogelijk. Focus niet alleen op het stoppen van slechte gewoontes, maar vooral op het ontwikkelen van nieuwe, positieve gedragingen. Dat vraagt om doorzettingsvermogen, maar de beloning is een gezonder, productiever leven.

Bron: nrc.nl