Veel losse eindjes na Mona Keijzers woontop: ambitie versus realiteit

Breed akkoord, maar twijfels over uitvoering

Tijdens de woontop in Nieuwegein bracht woonminister Mona Keijzer optimistisch nieuws: “Alle neuzen staan dezelfde kant op.” Toch twijfelen experts of de gemaakte afspraken leiden tot de beoogde 100.000 nieuwe woningen per jaar. Bouwers, ontwikkelaars, corporaties en gemeenten sloten een akkoord om de bouw van betaalbare woningen te versnellen, maar de details van de uitvoering zorgen voor discussie.

Hoewel partijen zich committeerden aan het terugdringen van bouwregels en een betere samenwerking, blijven structurele financiële knelpunten bestaan. Vooral de eis dat twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn voor lage- en middeninkomens, lijkt een lastig haalbare ambitie.

Betaalbaarheid blijft een heet hangijzer

Minister Keijzer presenteerde het akkoord als een doorbraak in de betaalbaarheidsdiscussie, maar critici wijzen op de financiële realiteit. Volgens berekeningen van het Rijk is de eis van “twee derde betaalbaar” alleen haalbaar als niet alleen het Rijk, maar ook gemeenten miljarden investeren. Gemeenten geven echter aan dat zij die middelen niet hebben. De afspraken hangen nu grotendeels af van de komende voorjaarsnota, waarin duidelijk moet worden of er extra budget beschikbaar komt.

Daarnaast worden betaalbare woningen bedreigd door oplopende kosten voor infrastructuur, waterkwaliteit en problemen met het stroomnet. Volgens hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer is het vooral “wishful thinking” zonder meer financiële middelen.

Structurele hervormingen blijven uit

Experts, waaronder Boelhouwer, zien in het akkoord een gemiste kans voor structurele hervormingen. Voorstellen zoals een versobering van de hypotheekrenteaftrek, afschaffing van de winstbelasting voor woningcorporaties en een planbatenheffing om grondspeculatie tegen te gaan, worden niet doorgevoerd. Dit soort hervormingen zijn volgens critici essentieel om de ambities van het akkoord te ondersteunen.

Emeritus hoogleraar Johan Conijn noemt de afspraken “veel intenties, weinig doorbraken.” Hij benadrukt dat belangrijke zaken, zoals de fiscale aantrekkelijkheid van middenhuurprojecten, nog steeds ter discussie staan. In plaats van actie, is er nu een onderzoeksperiode van zes maanden ingesteld, wat volgens hem getuigt van doorschuifbeleid.

Geen snelle oplossing, wel intensievere samenwerking

Ondanks de kritiek benadrukken experts dat de top niet zonder meerwaarde was. Intensieve gesprekken tussen overheid en marktpartijen hebben geleid tot een beter begrip van elkaars uitdagingen. Conijn stelt dat de woningmarkt niet met een “big bang” kan worden opgelost, maar door stapsgewijs naar doorbraken te zoeken. De komende maanden moeten uitwijzen of de intenties uit het akkoord worden omgezet in concrete acties.

Bron: fd.nl