Bezwaarprocedures blokkeren woningbouw: een rem op broodnodige groei

Hoge nood, maar langdurige vertraging

Nederland kampt met een acute woningnood, maar bezwaarprocedures van omwonenden zetten een flinke rem op de voortgang van bouwprojecten. In Eindhoven, bijvoorbeeld op Strijp-S, een creatieve hotspot op het voormalige Philips-terrein, is dit probleem zichtbaar. Projectontwikkelaar Trudo wilde daar al starten met de bouw van De Tribune, een trapvormig appartementencomplex met betaalbare woningen. Maar bezwaren van vijf bewoners hebben het proces vertraagd, met hogere kosten en meer onzekerheid als gevolg.

Volgens Trudo-directeur Jos Goijaerts lopen dergelijke vertragingen flink in de papieren. Voor De Tribune betekent een half jaar uitstel al gauw €600.000 tot €700.000 extra kosten, geld dat elders in woningbouw had kunnen worden geïnvesteerd.

Inkijk en uitzicht: de meest gehoorde bezwaren

Omwonenden kaarten vaak bezwaren aan zoals verlies van privacy, verminderd uitzicht en beperkingen van lokale voorzieningen. Hoewel deze zorgen begrijpelijk zijn, zorgen ze steeds vaker voor tijdrovende en complexe juridische procedures. Goijaerts stelt dat sommige bezwaarmakers het proces zelfs strategisch inzetten om persoonlijke voordelen te behalen, zoals bredere parkeerplaatsen of financiële compensatie. “Dat voelt niet zuiver,” zegt hij.

Toenemend aantal juridische procedures

Het aantal bezwaarprocedures groeit aanzienlijk. In 2023 werden er 2671 nieuwe zaken aangemeld bij de Omgevingskamer van de Raad van State, een flinke stijging ten opzichte van 2244 zaken in 2020. Deze toename dwingt de Raad van State extra juristen aan te nemen om de stapel werkbare te houden. Tegelijkertijd ervaren veel woningcorporaties dat langdurige vertragingen niet alleen frustrerend, maar ook kostbaar zijn.

Nieuwe aanpak voor omwonendenparticipatie

Architectenbureau KAW introduceert digitale enquêtes om conflicten vroegtijdig te signaleren. In Groningen bijvoorbeeld, hielp deze aanpak bewoners en ontwikkelaars om gezamenlijk tot een gedragen oplossing te komen. Tijdens informatieavonden worden wensen van omwonenden gekoppeld aan bouwplannen. Dit proces vergroot de kans op acceptatie en vermindert tijdrovende juridische gevechten.

Snellere procedures door wetswijziging

Om de vertragingen tegen te gaan, is het ‘Wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting’ in voorbereiding. Dit wetsvoorstel belooft snellere rechtsprocedures, waarbij de bestuursrechter binnen zes maanden uitspraak moet doen. Daarnaast wordt de beroepsprocedure vereenvoudigd door slechts één rechtsgang toe te staan. Dit kan tot een jaar tijdwinst opleveren en meer duidelijkheid bieden aan ontwikkelaars.

Met deze maatregelen wordt gehoopt dat de noodzakelijke bouw van 250.000 sociale huurwoningen en 50.000 middenhuurwoningen in Nederland minder vaak vastloopt op bezwaarprocedures.

Bron: fd.nl