Moeten managers eerst de baas worden over zichzelf?

Wie een team wil aansturen, moet eerst zichzelf goed kunnen leiden. Een bekend concept in managementboeken, geïntroduceerd door invloedrijke schrijvers als Peter Drucker en Stephen Covey, stelt dat zelfleiderschap cruciaal is voor succesvol leiderschap. Maar wat houdt dit ‘zelfleiderschap’ precies in?

Doen, voelen en denken

Managementexperts Charles Manz en Christopher Neck hebben zich jarenlang verdiept in het concept van ‘self-leadership’. Volgens hen zijn er drie belangrijke elementen die de basis vormen van zelfleiderschap: gedragsgerichte strategieën, natuurlijke beloningsstrategieën, en constructieve gedachtenpatronen.

Gedragsgerichte strategieën gaan over het stellen van doelen en het sturen van eigen gedrag om deze doelen te bereiken. Natuurlijke beloningsstrategieën richten zich op het vinden van motiverende aspecten in dagelijks werk, terwijl constructieve gedachtenpatronen focussen op kritisch zelfonderzoek en het positief sturen van gedachten. Kortom, effectief zelfleiderschap vraagt dat je je eigen gedrag, gevoelens en gedachten in de hand hebt.

Zelfleiderschap: werkt het echt?

Is er bewijs dat managers met zelfleiderschap ook betere leidinggevenden zijn? Volgens onderzoek van Marco Furtner en zijn collega’s wel. Zij vroegen managers en medewerkers naar de mate van zelfleiderschap bij de managers, zoals omschreven door Manz en Neck. Daarnaast onderzochten ze het leiderschapsgedrag van de managers op basis van de indeling van Bass en Avolio, die varieert van passief tot actief ondersteunend leiderschap. Managers die uitblonken in zelfleiderschap, bleken vaker een actieve en ondersteunende stijl van leidinggeven te hebben.

Gedrag is doorslaggevend

Een meer genuanceerde kijk komt uit onderzoek van Ronald Brown en Dail Fields. Zij ontdekten dat medewerkers vooral baat hebben bij managers die gedragsgerichte strategieën beheersen. Hoewel het voor een manager zelf misschien nuttig is om gedachten en gevoelens te sturen, blijkt dit voor medewerkers minder relevant. Pas wanneer een manager daadwerkelijk effectief zijn eigen gedrag kan sturen, merkt het team hier een positieve impact van in de praktijk.

Zelfleiderschap als cruciale vaardigheid

Zelfleiderschap blijft een waardevolle eigenschap voor managers. Toch blijkt dat vooral het vermogen om eigen gedrag te sturen een verschil maakt voor hun team. Zoals een oud gezegde stelt: “De geest is wel gewillig, maar het vlees is zwak.” Het is een eigenschap die zowel voordelen biedt voor de manager zelf als voor de medewerkers die zij aansturen.

Bron: nrc.nl