Bouw kan straks niet zonder internationale arbeidskrachten: ‘Tienduizend extra mensen van buiten nodig’

Groot personeelstekort verwacht in de bouw vanaf 2027

De bouwsector kampt met een groeiend tekort aan arbeidskrachten. Vanaf 2027 verwacht het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) dat bouwbedrijven het niet meer redden met de huidige instroom van Nederlandse studenten. Er zijn naar schatting tienduizend extra arbeidskrachten van buiten Nederland nodig om aan de vraag te voldoen. Het rapport voorspelt dat het binnenhalen van personeel uit andere sectoren beperkt effect zal hebben, omdat vrijwel alle sectoren met tekorten kampen. Buitenlandse arbeidskrachten lijken dus onvermijdelijk.

Het debat rondom arbeidsmigratie in de bouw

De bouw is een sector die steeds afhankelijker wordt van arbeidsmigranten, iets wat politiek gevoelig ligt. Op dit moment werken ongeveer zeventigduizend mensen van buiten Nederland in de bouw, en dat aantal zal dus naar verwachting verder toenemen. Toch waarschuwt de overheid, zoals minister Eddy van Hijum, dat het focussen op arbeidsmigratie als oplossing niet zonder risico’s is. Arbeidsmigranten brengen vaak ook druk met zich mee op sociale voorzieningen en de woningmarkt, wat tot een ingewikkeld dilemma leidt.

Tekort aan bouwpersoneel deels oplosbaar door behoud van medewerkers

Volgens het EIB kan een deel van het tekort worden opgevangen door medewerkers langer aan de bouwsector te binden. De uitstroom van werknemers naar andere sectoren is hoog, terwijl het omgekeerde niet vanzelfsprekend is. Toch blijkt uit het rapport dat slechts 32% van de bouwbedrijven verwacht dat medewerkers productief blijven tot hun pensioen. Daarnaast is de productiviteit per bouwvakker in de afgelopen jaren afgenomen, ondanks een gemiddelde pensioenleeftijd die al is opgelopen naar 66 jaar.

Dalende productiviteit in de gww-sector

De grond-, weg- en waterbouw (gww) staat er op dit moment slechter voor dan de burgerlijke- en utiliteitsbouw (b&u). De sector trekt minder studenten, heeft een groter personeelstekort en ziet de productiviteit sterker dalen. De productiviteit van werknemers in de bouw nam de afgelopen jaren licht af, met een daling van ongeveer 2% tussen 2019 en 2023. Voor dit jaar voorspelt het EIB een verdere daling, mede door de invoering van de Omgevingswet en toenemende regeldruk.

Arbeidsintensieve projecten drukken de productiviteit

Het afgelopen jaar werden er meer arbeidsintensieve projecten uitgevoerd, zoals renovaties, waarbij de productiviteit lager ligt dan bij kapitaalintensieve werken zoals bruggen en wegen. Hoewel digitalisering en standaardisatie de productiviteit in sommige gevallen verhogen, zorgden factoren zoals weersomstandigheden, ziekteverzuim en een toegenomen regeldruk juist voor minder werkbare dagen.

Toekomstige ontwikkelingen in de bouw

Het EIB verwacht dat de productiviteit in de bouw vanaf 2024 weer kan stijgen, mede door geplande maatregelen om de regeldruk te verlagen. Het nieuwe kabinet zet sterk in op het verlichten van administratieve lasten, wat de bouwproductie ten goede zou kunnen komen. Ook hoopt het EIB dat de sector efficiënter gebruik kan maken van de beschikbare capaciteit in de komende jaren, wat een positieve invloed kan hebben op de productiviteit en het tekort aan arbeidskrachten enigszins kan verzachten.

Bron: cobouw.nl