Toekomst van Nederland: vier scenario’s, één prijzige dijk

De toekomst van Nederland hangt van veel factoren af, en het Centraal Planbureau (CPB) heeft vier scenario’s geschetst voor 2050. Of we nu kiezen voor meer marktwerking of juist autonomie, de uitkomsten zijn flink verschillend. Maar één ding is zeker: verschansen achter de dijken kost geld.

Scenario’s zonder extreme keuzes

Het CPB ziet de toekomst niet als een kwestie van zwart of wit. Geen nexit, geen communisme, maar vier verschillende ‘vergezichten’ die elk een unieke kijk bieden op de toekomst van Nederland. Het gaat om de scenario’s ‘Markt’, ‘Autonoom’, ‘Duurzaam’ en ‘Samen’. Deze zijn geen voorspellingen, maar helpen de discussie over belangrijke beleidskeuzes aan te zwengelen.

Amper groei in een autonoom Nederland

In het autonome scenario kiest Nederland voor kleinschaligheid en zelfvoorziening. Dit leidt tot minder migratie en minder groei. De economie groeit amper, slechts 10% groter in 2050, en de productiviteitsgroei blijft steken op 0,5% per jaar. Dit lijkt aan te sluiten bij de visie van conservatieve partijen, maar de keerzijde is een beperkte economische dynamiek en toenemende ongelijkheid tussen regio’s.

Marktscenario: welvaart groeit, maar met een prijs

Het marktscenario laat een heel ander beeld zien. Hier ligt de focus op materiële welvaart en individuele verantwoordelijkheid. De economie groeit met 72% in 2050, maar de keerzijde is dat de woningmarkt onder druk komt te staan, klimaatdoelen niet worden gehaald en de ongelijkheid toeneemt. Het flexibele arbeidsmodel zorgt voor een tweedeling, waar niet iedereen van de groei profiteert.

Zelfvoorziening, maar tegen een prijs

In een meer zelfvoorzienend Nederland staat de industrie centraal en draait het om autonomie. De prijs die we hiervoor betalen is hoge ongelijkheid, een groeiende kloof tussen regio’s en een economie die nauwelijks groeit. Klimaatdoelen blijven in dit scenario buiten bereik, en het sociale beleid biedt weinig herverdeling.

Duurzaam of sociaal: beide met offers

Het duurzame scenario brengt Nederland dichter bij het halen van klimaatdoelen, maar vraagt wel offers. Minder keuzevrijheid voor consumenten en producenten zorgt voor hogere prijzen, vooral voor de lagere inkomens. In het scenario ‘Samen’ ligt de focus juist op sociale gelijkheid, met meer herverdeling en een grotere overheid, mogelijk gemaakt door hogere belastingen. Maar de economische groei blijft bescheiden.

De prijs van veiligheid en cohesie

CPB-directeur Pieter Hasekamp benadrukt dat het autonome scenario misschien weinig economische groei biedt, maar wel winst op andere terreinen zoals sociale cohesie en veiligheid. Dit zijn aspecten die voor economen moeilijk meetbaar zijn, maar die voor veel Nederlanders belangrijk blijken, gezien de recente verkiezingsuitslagen.

De toekomst van Nederland vraagt om scherpe keuzes. Blijven we verscholen achter onze dijken, of kiezen we voor een wereld waarin marktwerking de toon zet? De gevolgen voor welvaart, milieu en ongelijkheid zijn in ieder scenario anders, maar de prijs die we betalen is overal hoog.

Bron: fd.nl