De toekomst van Nederland: houtskoolschetsen en prikkelende toekomstbeelden

Hoe ziet Nederland er in de toekomst uit? Denktanks, planbureaus en architecten buigen zich massaal over deze vraag. In een tijd waarin ruimte een kostbaar goed is, zijn er verschillende visies op hoe Nederland moet omgaan met de uitdagingen van de toekomst, zoals de energietransitie, woningbouw en klimaatverandering. Samir Bantal van het gerenommeerde architectenbureau OMA deed een interessante ontdekking: “Groene energie vraagt om veel meer bovengrondse ruimte dan fossiele energie, die vooral ondergronds plaatsvindt.”

Meer ruimte nodig voor de energietransitie

De transitie naar duurzame energie stelt ons voor nieuwe uitdagingen. Windmolens en zonnepanelen hebben ruimte nodig, en dat betekent dat we anders naar ons landschap moeten kijken. Bantal en zijn team maakten daarom kaarten van een toekomstig Nederland waarin de energietransitie centraal staat. Het draait niet alleen om hoeveel energie we kunnen opwekken, maar vooral waar en hoe we dat doen. Dit soort schetsen helpen om met overheid en burgers het gesprek aan te gaan over hoe het toekomstige landschap eruit zou kunnen zien.

Houtskoolschetsen: geen blauwdrukken, maar denkoefeningen

Het maken van kaarten om toekomstscenario’s te verbeelden is niet nieuw. Ook andere groepen, zoals het informele team rondom voormalig landbouwminister Cees Veerman, hebben houtskoolschetsen gemaakt. “Het zijn geen blauwdrukken, maar denkoefeningen,” aldus Carolien Gehrels van Arcadis. Het doel? De grote opgaven voor Nederland inzichtelijk maken, zoals de bouw van nieuwe woningen, de energietransitie en mobiliteit.

Praten over de toekomst: beeld zegt meer dan cijfers

Volgens Gehrels gebeurt er iets bijzonders wanneer je de toekomst visueel maakt. “Politici vinden kaarten moeilijk, want er is altijd wel iemand boos over wat er wel of niet op staat. Maar als je iets verbeeldt, prikkel je de fantasie.” Visies zoals deze kunnen helpen om burgers, bedrijven en overheden mee te nemen in de gesprekken over de toekomst van Nederland. Het gaat niet alleen om wat we níet willen, maar ook om het Nederland dat we wél willen zien.

Van houtskoolschets tot beleidsbeïnvloeding

Toekomstbeelden kunnen soms direct invloed hebben op beleid. Zo maakte Tim van Hattum met twintig onderzoekers van Wageningen University een kaart van Nederland in 2120, waarin natuur, water en bodem centraal staan. Deze kaart leidde tot nieuwe inzichten bij de overheid, zoals de beslissing dat water en bodem voortaan leidend moeten zijn bij ruimtelijke planning. Hoewel deze schetsen niet letterlijk worden uitgevoerd, helpen ze wel om richting te geven aan de lange termijnplannen van Nederland.

Ruimte voor creativiteit en verbeeldingskracht

Het creëren van toekomstbeelden is niet alleen een rationele oefening, maar ook een creatieve. Maarten Hajer, planoloog en voormalig directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving, benadrukt dat Nederland behoefte heeft aan hoopvolle toekomstbeelden. “We moeten niet alleen praten over wat er misgaat, maar ook over wat mogelijk is,” zegt hij. Zonder fantasie en verbeeldingskracht raken we vast in de problemen van nu, terwijl we juist creatief moeten nadenken over de mogelijkheden van de toekomst.

Bron: nrc.nl