Bouwen is vooruitzien: ‘2050 is heel dichtbij in stedenbouw’

Vooruitkijken naar 2050

Stedenbouw en de bouwsector worden geconfronteerd met enorme uitdagingen, zoals de energietransitie, bevolkingsgroei, vergrijzing, en de noodzaak om klimaatneutraal te bouwen. Deze opgaven vereisen een visie die verder reikt dan de gebruikelijke planning, en steeds meer bedrijven passen scenario-denken toe om zich voor te bereiden op verschillende toekomstmogelijkheden.

Leren van het verleden

Het Rotterdamse bouwbedrijf VORM illustreert hoe belangrijk het is om vooruit te kijken. Begin 2000 dacht het bedrijf al na over mogelijke kwetsbaarheden, wat hen later hielp om de kredietcrisis van 2008 het hoofd te bieden. Door scenario’s te ontwikkelen waarin zowel groei als een ineenstorting van de markt werden overwogen, kon VORM tijdig schakelen en hun strategie aanpassen aan veranderende marktomstandigheden. Deze aanpak zorgde ervoor dat het bedrijf zelfs tijdens de crisis door kon groeien.

De impact van onvoorziene gebeurtenissen

De coronapandemie was een voorbeeld van een onvoorziene gebeurtenis die bedrijven wereldwijd dwong om snel te reageren op nieuwe omstandigheden. Voor Witteveen+Bos, een ingenieursbureau, was dit een moment van reflectie. De pandemie liet zien hoe kwetsbaar bedrijven kunnen zijn en benadrukte de noodzaak van een sterk financieel weerstandsvermogen. Het bedrijf begon daardoor intensiever na te denken over lange termijn scenario’s, zoals wat de impact zou zijn van toekomstige pandemieën of milieureguleringen die het bedrijfsleven kunnen raken.

Klimaatdoelen en duurzaamheid

De ambitie van de EU om in 2050 klimaatneutraal te zijn, stelt de bouwsector voor een immense uitdaging. Dit doel vereist dat geen enkele activiteit nog netto CO2 uitstoot, wat gevolgen heeft voor de manier waarop projecten worden uitgevoerd. Bij Witteveen+Bos heeft dit geleid tot het vaststellen van een klimaat- en biodiversiteitsbeleid, waarbij scenario’s zijn opgesteld om te onderzoeken hoe de bedrijfsvoering en projecten aangepast moeten worden om aan deze eisen te voldoen. Dit heeft geleid tot discussies over het gebruik van materialen zoals beton, dat verantwoordelijk is voor een groot deel van de CO2-uitstoot.

Waarom scenario’s essentieel zijn

Consultants van De Ruijter Strategie onderstrepen dat scenario-denken bedrijven helpt om zich voor te bereiden op onvoorspelbare omstandigheden. In plaats van enkel lineaire voorspellingen te doen, biedt scenario-denken een breed scala aan mogelijke toekomstbeelden, waardoor bedrijven proactief en strategisch kunnen handelen. Deze aanpak wordt steeds relevanter in een wereld waarin onzekerheid de norm is geworden, vooral sinds de uitbraak van COVID-19 en de oorlog in Oekraïne.

Complexe maatschappelijke opgaven

De stapeling van maatschappelijke uitdagingen, zoals de energietransitie, woningbouw en waterbeheer, maakt het noodzakelijk om verder vooruit te kijken en meer geïntegreerde oplossingen te zoeken. Dit leidt tot een toenemende complexiteit in ruimtelijke projecten, waarbij bijvoorbeeld wegen niet alleen functioneel moeten zijn, maar ook bijdragen aan biodiversiteit en circulaire economie. Dit vraagt om innovatief en meervoudig ruimtegebruik, waarbij verschillende functies in één gebied worden gecombineerd om efficiënter gebruik te maken van de schaarse ruimte.

Toekomstgericht bouwen

Een voorbeeld van toekomstgericht bouwen is het project Hart van De Waalsprong in Nijmegen, waar waterberging wordt gecombineerd met wonen. Dit project speelt in op klimaatveranderingen door regenwater op te vangen en te integreren in het stedelijk landschap, wat niet alleen praktisch is, maar ook bijdraagt aan de recreatieve waarde van de omgeving. Dit soort geïntegreerde functies in stedenbouw vergt een langetermijnvisie, omdat 2050 in deze context verrassend dichtbij is.

Bron: cobouw.nl