Het Maankwartier: hoop en leegte in Heerlen

Een stadsvernieuwing als laatste hoop

‘Maankwartier: Het wonder van Heerlen’ vertelt het verhaal van de ambitieuze stadswijk die in 2020 werd voltooid met de hoop de neergang van Heerlen te keren. Een project dat begon als een droom van kunstenaar Michel Huisman en uitgroeide tot een veelomvattende woon-werkwijk, maar de grote vraag blijft: heeft het Maankwartier Heerlen werkelijk verlost?

De geboorte van het Maankwartier

Het idee van Michel Huisman om het vervallen station van Heerlen te transformeren tot een complete woon-werkwijk kreeg in 2003 vorm. Ondanks sceptici omarmde het stadsbestuur van Heerlen het ambitieuze plan, waarbij Huisman vrijwel volledige artistieke vrijheid kreeg. Het resultaat was Maankwartier, een stadswijk met een nieuw station, huizen, kantoren, horeca, een hotel en kunstwerken, waarvan Huisman de visionaire geest was.

Architectuur als religie: een hemels ontwerp

Het geloof in Maankwartier was zo sterk dat Huisman niet alleen de gebouwen maar ook lantaarnpalen, straatmeubilair, parken en pleinen mocht ontwerpen. Zijn kosmische sculpturen, waaronder de imposante Heliostaat, sieren de wijk en dragen bij aan de religieuze sfeer die Huisman beoogde. De architectuur wordt beschreven als een gigantisch Gesamtkunstwerk dat ‘als een grote, witte berg het licht weerkaatst en zo wit brengt in het zwart van Heerlen, als een maan.’

Hemel en hel: twee gezichten van het Maankwartier

Het zuiden van het Maankwartier presenteert zich als het Hemelse Jeruzalem, met autovrije straten, een kromme hellingbaan, en een indrukwekkende hemelpoort. In contrast biedt de noordzijde, met gesloten wit gepleisterde structuren, een meer norse aanblik. Een betonnen Spoorplein verbindt het station, het hotel en kantoorgebouwen. Echter, ondanks het architectonische spektakel, worstelt het Maankwartier met leegstand en een gebrek aan levendigheid.

De teleurstelling: leegte en terugkeer van duisternis

Drie jaar na voltooiing staat een groot deel van het Maankwartier leeg. Restaurants en cafés zijn vertrokken, kantoorruimtes zijn onverhuurd, en het hotel heeft geen exploitant. Wat ooit een visionaire poging was om Heerlen te redden, is nu deels een spookwijk geworden. Ondanks alle architectonische flair heeft het Maankwartier niet gezorgd voor de verhoopte verlossing. Duisternis is teruggekeerd in de vorm van leegstand, hangjongeren, drugdealers en daklozen.

Het Maankwartier belichaamt de complexiteit van stadsvernieuwing en de zoektocht naar identiteit en levendigheid. Hoewel het architectonisch een meesterwerk is, staat het voor de uitdaging om de belofte van een bloeiende gemeenschap waar te maken. De vraag die blijft hangen is of Maankwartier uiteindelijk Heerlen zal verheffen of verder zal doen afdalen in duisternis.

Bron: nrc.nl