In 2050 telt Nederland ruim 19 miljoen inwoners. Wat zijn de gevolgen?

Als de prognoses kloppen dan stijgt het aantal inwoners van Nederland tot 2050 tot boven de 19 miljoen. Dat betekent dat er tegen die tijd 1,4 miljoen huizen bij moeten komen om iedereen te huisvesten. De EU wil de regels voor buitenstedelijk bouwen aanscherpen. Er mag alleen buiten bestaande wijken worden gebouwd als het groen dat daarmee verloren gaat, elders wordt gecompenseerd. De toenemende behoefte aan woningen betekent dat er een aantal huizen bij moet komen dat nu in geheel Noord-Holland staat.

Terugdringen van verstedelijking

De EU wil dat al vanaf 2023 wordt gestart met het terugdringen van verstedelijking. Dus het is geen optie om tot 2050 naar hartenlust te bouwen in de buitengebieden en vervolgens het braafste jongetje van de klas te worden. Het No Net Land Take doel is niet bindend. Dat wil zeggen dat er geen sancties volgen als Nederland zich er niet aan zou willen houden. Maar de Europese Commissie is wel van plan om landen dringend te adviseren om de aangegeven richtlijnen wel degelijk in acht te nemen. Een woordvoerder van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) wacht de definitieve richtlijn af. Het adviesorgaan kan aan de hand daarvan advies geven aan de overheid hoe hiermee om te gaan.

Visie en strategie ontbreken

Nederland heeft nog geen visie en strategie over Nederland rond 2050. De groei van het aantal inwoners is niet zeker, deze is gebaseerd op aannames. Dit maakte minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening nog maar eens duidelijk in een brief aan de Tweede Kamer. Het aantal inwoners in Nederland is een ruwe schatting van het CBS. Het kunnen er ook meer dan 21 miljoen zijn, maar 18 miljoen, dus een miljoen minder, is ook mogelijk. De Adviesraad Migratie adviseert het kabinet meer te sturen op migratie voor werk en studie. Dit is het enige aspect met betrekking tot bevolkingsgroei waar de overheid grip op heeft. Asielaanvragen zijn veel minder makkelijk te beperken vanwege internationale afspraken.

Nederland wordt geen grote Randstad

Volgens Rijksbouwmeester Francesco Veenstra is het niet de bedoeling dat Nederland ‘één grote Randstad’ wordt. Het landelijk gebied moet zeker niet helemaal worden volgebouwd, vindt de onafhankelijk adviseur van de overheid. Veel mensen denken dat Nederland al aardig is volgebouwd, maar dat valt erg mee. Huizen, bedrijven en winkels nemen slechts 9% van het oppervlak van het land in beslag. Als wegen, spoorlijnen en andere soorten bebouwing worden meegeteld dan komt het percentage uit op 13. Er zijn dus zeker nog mogelijkheden. Vanwege de strengere regels voor stikstof zal de veeteelt moeten inkrimpen. Hierdoor komt er ook weer extra ruimte vrij. Die zal niet per se voor woningen worden ingezet. Landbouw- en veeteeltbedrijven hebben in de toekomst meer ruimte nodig om duurzaam en biologisch te kunnen produceren.

Bouwen in stedelijk gebied

De 900.000 woningen die minister De Jonge tot 2030 wil bouwen zijn gepland in stedelijk gebied. Voornamelijk in de Randstad en deels in Noord-Brabant. Huizen bouwen op locaties waar al infrastructuur en voorzieningen zijn is natuurlijk ook veel goedkoper, zo concludeert Francesco Veenstra. Voorzieningen zoals winkels en scholen blijven op die manier ook bestaansrecht houden. Het enige probleem is dat gemeenten nu al moeite hebben om nog geschikte bouwlocaties aan te wijzen. Dat wordt in de toekomst uiteraard alleen maar lastiger. Bedrijventerreinen moeten er nu vaak aan geloven en grond langs spoorwegen. Het risico op geluidsoverlast ligt daarbij dan weer op de loer. Maar veel dingen blijven onzeker. Niet alleen de groei van het aantal inwoners in Nederland tot 2050, maar ook de samenstelling van gezinnen. Als het aantal eenpersoonshuishoudens sterker stijgt dan waar nu rekening mee wordt gehouden, zijn er nog veel meer woningen nodig. Dan kan dat aantal wel eens tot boven de 2 miljoen stijgen.

Nederland moet leefbaar blijven

Het PBL wijst er op dat Nederland leefbaar moet blijven. Indikken van de bebouwing in stedelijk gebied kan, maar dan moeten er wel voldoende voorzieningen zijn. Ook moet er genoeg werkgelegenheid zijn voor die extra inwoners. Nederland moet daarom nu al nadenken over hoe de samenleving vormgegeven moet worden rond 2050.