Dakloosheid in Europa dreigt een serieuze crisis te worden

Uit onderzoek blijkt dat in de landen van de Europese Unie steeds meer daklozen wonen. De coronacrisis zorgde al voor een toename van het aantal mensen met financiële problemen. Nu komt daar de crisis door de oorlog in Oekraïne nog bij. De belangrijkste oorzaak is het enorme tekort aan betaalbare woningen. Uit onderzoek blijkt dat het aantal daklozen in Europa sinds het begin van de 21^e eeuw flink is toegenomen. En die stijging zet door, omdat steeds meer mensen in de problemen komen.

Geen exacte cijfers beschikbaar

Exacte aantallen daklozen in de Europese Unie zijn er niet. Dit komt onder andere omdat niet alle EU-landen meedoen aan onderzoek. Daarnaast verschilt de definitie van dakloos per land. In 2019 werd een schatting gedaan die uitkwam op circa 700.000 mensen in de EU die geen vaste slaapplaats hadden. Dat betekent een toename van maar liefst 70% ten opzichte van 2009. Gezien het feit dat de huizenprijzen sindsdien verder zijn gestegen, is de verwachting dat het aantal daklozen eveneens verder is toegenomen.

Overheden zijn per land verantwoordelijk, er is geen EU-beleid voor daklozen. Doordat er sinds pakweg 20 jaar fors minder sociale huurwoningen worden gebouwd is het logisch dat steeds meer mensen dakloos worden, zo constateren onderzoekers. Een verontrustende ontwikkeling is dat in landen waar sociale huurwoningen op grote schaal werden verkocht, ook de kosten voor noodopvang van daklozen flink toenamen. Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn hier voorbeelden van.

Finland geeft het goede voorbeeld

In Finland wordt wel goed geanticipeerd om daklozen te helpen. Daar neemt het aantal mensen dat geen vaste slaapplaats heeft al jarenlang af. Er wordt dan ook flink geïnvesteerd in het bouwen van sociale huurwoningen voor deze doelgroep. Daarnaast krijgen zij begeleiding bij onder andere het op orde brengen van hun financiën.

Daklozenbestand is meer divers

In voorgaande decennia was de dakloze een ‘volwassen man’. Vandaag de dag leven steeds meer vrouwen en minderjarigen op straat. In Ierland verbleven in 2020 gemiddeld 2.500 kinderen in de noodopvang voor daklozen. Dat is een stijging van 250 procent sinds 2014. In Hongarije is nu een kwart van de daklozen vrouw, een stijging van 5% sinds 1999. Uitgestelde huisuitzettingen zullen ook zorgen voor een toename van het aantal daklozen. In de jaren 2020 en 2021 waren huisuitzettingen in veel landen verboden vanwege corona. Nu deze maatregel is opgeheven wordt een inhaalslag gemaakt. Zo worden in Italië in 2022 naar verwachting minstens 100.000 mensen uit hun woning gezet in verband met het niet betalen van de huur. De fors opgelopen inflatie, vooral als gevolg van de oorlog in Oekraïne, zal naar verwachting ook zorgen voor een flinke toename van het aantal huisuitzettingen, uiteraard niet alleen in Italië.

Landen ondernemen actie

Veel landen in de Europese Unie willen wel iets doen voor de daklozen. Onder andere Nederland, België, Duitsland en Denemarken hebben al maatregelen aangekondigd en miljoenen uitgetrokken om de huisvesting van mensen die nu dakloos zijn te verbeteren. De EU heeft zich uitgesproken over het uitbannen van dakloosheid vanaf 2030. Landen moeten hiervoor adequate maatregelen nemen. Veel critici vinden deze stelling te ambitieus. Het feit dat het probleem nu EU-breed erkend wordt is wel een positieve ontwikkeling, vinden ze.

Bron: NRC