Hogere bouwkosten leiden tot vertraging en schrappen van bouwprojecten

De kosten van bouwprojecten stijgen tot enorme hoogte. Dit wordt veroorzaakt door hogere kosten, onder andere door stijgende brandstofprijzen en onzekerheid over de financiering van projecten. Daar komt bij dat ook grondstoffen zoals hout en staal schaars en dus duur zijn. Dit leidt ertoe dat bouwprojecten vertraging oplopen en in sommige gevallen zelfs helemaal worden geschrapt. De plannen voor een dependance voor het Amsterdamse conservatorium gaan niet door. Voetbalclub Feyenoord kondigde eind april aan dat de bouw van Feyenoord City en het nieuwe stadion voor de club definitief niet doorgaat. De oorlog in Oekraïne heeft het laatste zetje gegeven. De forse inflatie is de nekslag voor menig bouwproject.

Discussie over stijgende kosten

Bouwbedrijven en projectleiders liggen met elkaar in de clinch wie de gestegen kosten van bouwprojecten gaat betalen. Bouwbedrijven durven niet meer aan te besteden voor opdrachten, uit angst het schip in te gaan als de kosten fors hoger uitpakken. Daardoor is er ook minder vraag naar vakbekwaam personeel. Er zijn vooral grote zorgen om vertraging bij de woningbouw. Het kabinet had juist plannen bekendgemaakt om tot 2030 minstens een miljoen woningen te laten bouwen. Doordat projecten nu vertraging oplopen of zelfs worden gecanceld komt die ambitie onder druk te staan. Toen in maart de oorlog in Oekraïne uitbrak werd de situatie nog veel ernstiger. De prijs voor brandstof en dus voor transport steeg naar astronomische hoogte, de inflatie loopt op naar percentages die we alleen nog kennen uit de jaren 70 van de vorige eeuw.

Te veel onzekerheid

Projectontwikkelaars kiezen ervoor om projecten stil te leggen of ze niet te starten. Een voorbeeld daarvan is een complex van seniorenwoningen in Leeuwarden. 126 woningen zouden er komen, maar de stekker is er, in ieder geval voorlopig, uit getrokken. Een woordvoerder verklaart dat de kosten zo ver boven de begroting dreigden te komen dat er ‘een grens moest worden getrokken’. Ook ABN Amro Bank, een grote investeerder in de bouw, ziet de problemen. Bouwers en projectleiders proberen oplossingen te zoeken, maar als die er niet zijn wordt een project stilgelegd of afgeblazen, licht sectorbankier Bous van ABN Amro Leontien de Waal uit in Het Financieele Dagblad.

Bouwend Nederland introduceert Oekraïneclausule

Overkoepelende organisatie Bouwend Nederland formuleerde een ‘Oekraïneclausule’ die bouwbedrijven in hun contracten kunnen opnemen. Die clausule houdt in dat bouwers de stijgende kosten als gevolg van de oorlog in Oekraïne kunnen doorberekenen aan de opdrachtgever. Maar investeerders staan hier afwijzend tegenover, met als voornaamste argument dat er geen zicht is op een eind aan de prijsstijgingen. Op die manier kunnen de kosten voor een bouwproject fors uit de hand lopen. Voorheen kochten bouwers hun materialen vooraf in tegen een vaste prijs. Maar die vlieger gaat nu niet meer op. Leveranciers leveren domweg niet tegen eerder overeengekomen prijzen omdat die intussen fors zijn gestegen. Ook afspraken over indexering gedurende een bouwproject die in contracten werden opgenomen zijn niet voldoende om de bouwers nog enige winst te laten maken of in ieder geval geen verlies te laten draaien.

Leveranciers maken misbruik van de situatie

Volgens bouwers zijn er ook zeker leveranciers die proberen een slaatje te slaan uit de gestegen kosten voor bouwprojecten. Zij maken van de gelegenheid gebruik om hun marges te verhogen door aan te geven dat de levering uit Oekraïne komt terwijl dat helemaal niet zo is. Was er eerder een schreeuwend tekort aan mensen in de bouw, nu dreigen er zelfs ontslagen te vallen. Bouwers nemen geen personeel meer aan omdat ze deze mensen niet aan het werk kunnen zetten omdat er onvoldoende materialen beschikbaar zijn of omdat projecten worden stilgelegd.

Zware tijden voor de bouw

De bouw krijgt de laatste tijd de ene na de andere klap te verwerken. De kosten voor bouwprojecten blijven stijgen. Eerst was er materiaal schaarste als gevolg van corona. Dat betrof vooral hout en staal. De prijzen stegen daardoor fors. Toen kwam daar de razendsnel stijgende prijs voor energie bij die vanaf het najaar van 2021 een rol speelde. Daardoor stijgt vooral de prijs van cement en baksteen. De oorlog in Oekraïne doet op alle fronten een flinke negatieve duit in het zakje. Vooral de langlopende projecten krijgen te maken met deze klappen. Zolang er geen zicht is op verbetering van de situatie blijft deze onzeker.

Bron: Het Financieele Dagblad